Στο μυθιστόρημα «Κατάδικος» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη (1872 – 1923) που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1919, η πρωταγωνιστική μορφή είναι ένα περιθωριακό άτομο το οποίο αναλαμβάνει δράση για να ενωθεί με την κοινωνία. Η αφηγηματική δομή του έργου εμφανίζεται ως μια σύγκρουση ατόμου και κοινωνίας. Νόθος, παρίας, αλλόφυλος, γιος πόρνης, ο Τουρκόγιαννος ζει με περιορισμένα δικαιώματα και κατατάσσεται στα «κατακάθια της κοινωνίας».
Η θέση του σημασιοδοτεί έναν αποκλεισμό από το κοινωνικό σύνολο που αρνείται να τον δεχθεί ως ισότιμο μέλος του. Μια κατάσταση χάους επικρατεί. Το χάος, που από σημειωτική άποψη είναι ομόλογο με την κατηγορία θάνατος αντιπαρατίθεται στην τάξη, ισοδύναμη με τη ζωή, η οποία παραπέμπει στη φυλετική ομοιογένεια, το γάμο και τα νόμιμα τέκνα.
Ο Τουρκόγιαννος ερωτεύεται τη Μαργαρίτα, γυναίκα του αφεντικού του, Γιώργου Αράθυμου, και παράνομη σχέση του Πέτρου Πέπονα. Ο τελευταίος δολοφονεί το σύζυγο και ενοχοποιεί για το φόνο τον Τουρκόγιαννο, ο οποίος καταδικάζεται σε ισόβια. Στη φυλακή τον περιγελούν για τις θεολογικές θεωρίες του και αποτελεί μια μυστηριώδη φιγούρα. Θύτης ή θύμα; Ο Πέπονας μετανιώνει κάποια στιγμή αποκαλύπτοντας την αλήθεια αλλά δε διαθέτει το ψυχικό σθένος για να την υποστηρίξει. Ο Τουρκόγιαννος δείχνει μεγαλοψυχία και καλύπτει το δράστη εμμένοντας ότι είναι ένοχος.
Ο ήρωας δικαιώνεται σε μυθικό μόνο επίπεδο καθώς ανάγεται σε φορέα αξιών που σχετίζονται με την ανθρωπιά και τη θυσία. Η ηθική της πλήρους αυταπάρνησης, η απόλυτη εγκαρτέρηση, η δύναμη της συγχώρεσης και η άρνηση κάθε εγκόσμιας χαράς αποτελούν μερικά μόνο στοιχεία που ανακαλούν στον «Κατάδικο» ντοστογιεφσκικές και τολστοϊκές αντιλήψεις της «μη αντίστασης».
Η παράσταση
Η θεατρική διασκευή της ομάδας «Περίπολος» εύστοχα συμπυκνώνει τη δράση στον τόπο της φυλακής, τόπος λήψης μιας καθοριστικής απόφασης και ταυτόχρονα μοναδικό μέρος για να εφαρμόσει ο Τουρκόγιαννος το ανθρωπιστικό του ιδεώδες. («Εδώ θα πεθάνω, γιατί οι πονεμένες ψυχές βρίσκουν παρηγοριά μόνο στη μετάνοια»). Μέσα από αιχμηρούς διαλόγους ο θεατής αντλεί τις απαραίτητες πληροφορίες για το παρελθόν του ήρωα και τις δοκιμασίες που πέρασε στο χωριό και στη ξενιτιά. Τα διαλογικά μέρη, υποδειγματικά δομημένα, με σκηνές συγκρούσεων και σταδιακή κορύφωση, δημιουργούν ένα άρτιο θεατρικό έργο αξιοποιώντας τα κομβικά σημεία του μυθιστορήματος.
Η σκηνοθεσία του Άρη Τρουπάκη διαμορφώνει την κατάλληλη ατμόσφαιρα για ν’ αποδοθούν και να βγουν στην επιφάνεια οι βαθύτερες δομές του κειμένου. Σε αυτό συμβάλλει το σκηνικό και οι καίριοι φωτισμοί του Θοδωρή Χρυσικού καθώς και η υποβλητική μουσική του Κώστα Μαγγίνα που συγκινεί το κοινό. Το χωματένιο δάπεδο, οι σανίδες – κατάλυμα, το φως των κεριών, το άνοιγμα στην οροφή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράλληλη δράση με την εύγλωττη σιωπή της Μαργαρίτας που πλένεται, ντύνεται και ετοιμάζει κόλλυβα σε ένα δεύτερο σκηνικό επίπεδο. Η σιωπή σπάει στην όμορφα «θολή» σκηνή του επισκεπτηρίου όπου η ψευδαίσθηση εισβάλλει στη ρεαλιστική θεώρηση του επεισοδίου.
Ο Άρης Τρουπάκης αποτυπώνει ευθύβολα το ήθος του ήρωα που ενσαρκώνει και ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στην απόδοση του συναισθήματος και του ψυχρού υπολογισμού. Ο Τουρκόγιαννος του κυρίου Τρουπάκη εγγράφεται στις αρτιότερες εμφανίσεις του ηθοποιού που χειρίζεται πλέον με ισορροπία τα εκφραστικά του μέσα.
Ως Πέτρος Πέπονας, ο Σπύρος Τσεκούρας σκιαγραφεί με την ερμηνεία του την ψυχική γκριμάτσα που εγκαθίσταται ύπουλα στο πρόσωπο, στο σώμα και στη συμπεριφορά του ήρωα ο οποίος διχάζεται ως προς τις ηθικές επιλογές και την αποφασιστική μεταστροφή.
Ο Νικόλας Αναστασόπουλος πλάθει μια έξοχη φιγούρα ισοβίτη και κατορθώνει να αξιοποιήσει τον πικρό σκεπτικισμό που αποπνέει ο χαρακτήρας. Ο κύριος Αναστασόπουλος παρακολουθεί κάθε λεπτομέρεια νέου στοιχείου που εμφανίζεται στην πλοκή και λειτουργεί κατ’ ανάλογο τρόπο χωρίς να χάνει τον ορίζοντα των ομο-λογιών ανάμεσα στον ήρωα που υποδύεται και στα εννοιολογήματα που εκφράζονται μέσω του ρόλου.
Από τη σιωπή στο λόγο, η Γιώτα Μηλίτση αναπτύσσει σταδιακά τις δυνάμεις του ρόλου της ενεργοποιώντας τη γυναικεία δομή ως αισθητική. Η Μαργαρίτα της κυρίας Μηλίτση εποπτεύει τα σκηνικά τεκταινόμενα, θέτει σε λειτουργία και αξιολογεί την εν γένει εκφραστικότητα της για να ορίσει τη θέση της στον κόσμο των αρσενικών.
Από την παραγωγή απουσιάζει αισθητά και ενοχλητικά ένα έστω ολιγοσέλιδο πρόγραμμα με κείμενα, μελέτες και φωτογραφικό υλικό γύρω από το έργο του συγγραφέα, σημειώματα για τη διασκευή και βιογραφικά συντελεστών, μια δουλειά που θα μπορούσε για παράδειγμα να επιμεληθεί νέος και ταλαντούχος θεατρολόγος.
Στο σύνολο της, μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση που αξίζει να δει ο θεατρόφιλος θεατής.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Κατάδικος»
Δραματοποιημένο Μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη
Από την ομάδα θεάτρου «Περίπολος»
Σκηνοθεσία : Άρης Τρουπάκης
Σκηνικά – Κοστούμια – Φωτισμοί : Θοδωρής Χρυσικός
Μουσική : Κώστας Μαγγίνας
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Νικόλας Αναστασόπουλος, Γιώτα Μηλίτση, Άρης Τρουπάκης και Σπύρος Τσεκούρας
ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ – ΔΩΜΑ
Αντισθένους 7 και Θαρύπου, τηλ. 210 92 12 900
Τρίτη – Τετάρτη – Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή 21.15
Παραστάσεις έως τις 21/6
Η θέση του σημασιοδοτεί έναν αποκλεισμό από το κοινωνικό σύνολο που αρνείται να τον δεχθεί ως ισότιμο μέλος του. Μια κατάσταση χάους επικρατεί. Το χάος, που από σημειωτική άποψη είναι ομόλογο με την κατηγορία θάνατος αντιπαρατίθεται στην τάξη, ισοδύναμη με τη ζωή, η οποία παραπέμπει στη φυλετική ομοιογένεια, το γάμο και τα νόμιμα τέκνα.
Ο Τουρκόγιαννος ερωτεύεται τη Μαργαρίτα, γυναίκα του αφεντικού του, Γιώργου Αράθυμου, και παράνομη σχέση του Πέτρου Πέπονα. Ο τελευταίος δολοφονεί το σύζυγο και ενοχοποιεί για το φόνο τον Τουρκόγιαννο, ο οποίος καταδικάζεται σε ισόβια. Στη φυλακή τον περιγελούν για τις θεολογικές θεωρίες του και αποτελεί μια μυστηριώδη φιγούρα. Θύτης ή θύμα; Ο Πέπονας μετανιώνει κάποια στιγμή αποκαλύπτοντας την αλήθεια αλλά δε διαθέτει το ψυχικό σθένος για να την υποστηρίξει. Ο Τουρκόγιαννος δείχνει μεγαλοψυχία και καλύπτει το δράστη εμμένοντας ότι είναι ένοχος.
Ο ήρωας δικαιώνεται σε μυθικό μόνο επίπεδο καθώς ανάγεται σε φορέα αξιών που σχετίζονται με την ανθρωπιά και τη θυσία. Η ηθική της πλήρους αυταπάρνησης, η απόλυτη εγκαρτέρηση, η δύναμη της συγχώρεσης και η άρνηση κάθε εγκόσμιας χαράς αποτελούν μερικά μόνο στοιχεία που ανακαλούν στον «Κατάδικο» ντοστογιεφσκικές και τολστοϊκές αντιλήψεις της «μη αντίστασης».
Η παράσταση
Η θεατρική διασκευή της ομάδας «Περίπολος» εύστοχα συμπυκνώνει τη δράση στον τόπο της φυλακής, τόπος λήψης μιας καθοριστικής απόφασης και ταυτόχρονα μοναδικό μέρος για να εφαρμόσει ο Τουρκόγιαννος το ανθρωπιστικό του ιδεώδες. («Εδώ θα πεθάνω, γιατί οι πονεμένες ψυχές βρίσκουν παρηγοριά μόνο στη μετάνοια»). Μέσα από αιχμηρούς διαλόγους ο θεατής αντλεί τις απαραίτητες πληροφορίες για το παρελθόν του ήρωα και τις δοκιμασίες που πέρασε στο χωριό και στη ξενιτιά. Τα διαλογικά μέρη, υποδειγματικά δομημένα, με σκηνές συγκρούσεων και σταδιακή κορύφωση, δημιουργούν ένα άρτιο θεατρικό έργο αξιοποιώντας τα κομβικά σημεία του μυθιστορήματος.
Η σκηνοθεσία του Άρη Τρουπάκη διαμορφώνει την κατάλληλη ατμόσφαιρα για ν’ αποδοθούν και να βγουν στην επιφάνεια οι βαθύτερες δομές του κειμένου. Σε αυτό συμβάλλει το σκηνικό και οι καίριοι φωτισμοί του Θοδωρή Χρυσικού καθώς και η υποβλητική μουσική του Κώστα Μαγγίνα που συγκινεί το κοινό. Το χωματένιο δάπεδο, οι σανίδες – κατάλυμα, το φως των κεριών, το άνοιγμα στην οροφή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράλληλη δράση με την εύγλωττη σιωπή της Μαργαρίτας που πλένεται, ντύνεται και ετοιμάζει κόλλυβα σε ένα δεύτερο σκηνικό επίπεδο. Η σιωπή σπάει στην όμορφα «θολή» σκηνή του επισκεπτηρίου όπου η ψευδαίσθηση εισβάλλει στη ρεαλιστική θεώρηση του επεισοδίου.
Ο Άρης Τρουπάκης αποτυπώνει ευθύβολα το ήθος του ήρωα που ενσαρκώνει και ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στην απόδοση του συναισθήματος και του ψυχρού υπολογισμού. Ο Τουρκόγιαννος του κυρίου Τρουπάκη εγγράφεται στις αρτιότερες εμφανίσεις του ηθοποιού που χειρίζεται πλέον με ισορροπία τα εκφραστικά του μέσα.
Ως Πέτρος Πέπονας, ο Σπύρος Τσεκούρας σκιαγραφεί με την ερμηνεία του την ψυχική γκριμάτσα που εγκαθίσταται ύπουλα στο πρόσωπο, στο σώμα και στη συμπεριφορά του ήρωα ο οποίος διχάζεται ως προς τις ηθικές επιλογές και την αποφασιστική μεταστροφή.
Ο Νικόλας Αναστασόπουλος πλάθει μια έξοχη φιγούρα ισοβίτη και κατορθώνει να αξιοποιήσει τον πικρό σκεπτικισμό που αποπνέει ο χαρακτήρας. Ο κύριος Αναστασόπουλος παρακολουθεί κάθε λεπτομέρεια νέου στοιχείου που εμφανίζεται στην πλοκή και λειτουργεί κατ’ ανάλογο τρόπο χωρίς να χάνει τον ορίζοντα των ομο-λογιών ανάμεσα στον ήρωα που υποδύεται και στα εννοιολογήματα που εκφράζονται μέσω του ρόλου.
Από τη σιωπή στο λόγο, η Γιώτα Μηλίτση αναπτύσσει σταδιακά τις δυνάμεις του ρόλου της ενεργοποιώντας τη γυναικεία δομή ως αισθητική. Η Μαργαρίτα της κυρίας Μηλίτση εποπτεύει τα σκηνικά τεκταινόμενα, θέτει σε λειτουργία και αξιολογεί την εν γένει εκφραστικότητα της για να ορίσει τη θέση της στον κόσμο των αρσενικών.
Από την παραγωγή απουσιάζει αισθητά και ενοχλητικά ένα έστω ολιγοσέλιδο πρόγραμμα με κείμενα, μελέτες και φωτογραφικό υλικό γύρω από το έργο του συγγραφέα, σημειώματα για τη διασκευή και βιογραφικά συντελεστών, μια δουλειά που θα μπορούσε για παράδειγμα να επιμεληθεί νέος και ταλαντούχος θεατρολόγος.
Στο σύνολο της, μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση που αξίζει να δει ο θεατρόφιλος θεατής.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Κατάδικος»
Δραματοποιημένο Μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη
Από την ομάδα θεάτρου «Περίπολος»
Σκηνοθεσία : Άρης Τρουπάκης
Σκηνικά – Κοστούμια – Φωτισμοί : Θοδωρής Χρυσικός
Μουσική : Κώστας Μαγγίνας
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Νικόλας Αναστασόπουλος, Γιώτα Μηλίτση, Άρης Τρουπάκης και Σπύρος Τσεκούρας
ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ – ΔΩΜΑ
Αντισθένους 7 και Θαρύπου, τηλ. 210 92 12 900
Τρίτη – Τετάρτη – Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή 21.15
Παραστάσεις έως τις 21/6
1 σχόλιο:
μετρια παρασταση χωρις προγραμμα για το κοινο, αλλα ειχε πολυ καλη οργανωση και πολυ καλα δουλευμενους ηθοποιους.
Δημοσίευση σχολίου