Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2008

Στη σκιά της...


«Γύρω από μένα, υπήρχε η δόξα μιας άλλης, η ομορφιά μιας άλλης, η ευτυχία μιας άλλης, και το πιο δύσκολο απ’ όλα είναι ότι ήξερα πως τα άξιζε, ήξερα πως αν δεν ήμουνα στο πιάνο, πάνω στη σκηνή, όπου κανείς δεν με πρόσεχε, αλλά μέσα σ’ αυτό το πλήθος που τη χειροκροτούσε, θα την κοιτούσα κι εγώ με ενθουσιασμό, θα λαχταρούσα κι εγώ να της μιλήσω, να ακουμπήσω το χέρι της, να δω το χαμόγελό της. Αλλά, τώρα, είχα μόνο ένα όνειρο, να βρω το αδύνατο σημείο αυτής της δυνατής ύπαρξης, να αποκτήσω τη δύναμη να διευθύνω τη ζωή της, να πάψω πια να είμαι η σκιά της»

(απόσπασμα από το έργο)

Στο θέατρο «Βαφείο» παρουσιάζεται η παράσταση «Η Συνοδός», θεατρική διασκευή της νουβέλας της Νίνα Μπερμπέροβα (Πετρούπολη 1901-Η.Π.Α. 1993) , σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη. Το έργο γράφτηκε το 1934, δημοσιεύθηκε το 1985 στη Γαλλία ενώ το 1992 μεταφέρθηκε στην κινηματογραφική οθόνη από τον Claude Miller.
Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Ρωσία, στα ταραγμένα χρόνια μετά την Οκτωβριανή επανάσταση. Η δραματική σοπράνο Μαρία Νικολάιεβνα, όμορφη, λαμπερή, πλούσια και επιτυχημένη βρίσκει στο πρόσωπο της φτωχής πιανίστριας Σόνιας μια συνοδό για τα επαγγελματικά της ταξίδια. Μέσα από αυτή τη μοιραία συνάντηση χτίζεται μια αμφιλεγόμενη σχέση, περίεργα και ανομολόγητα ερωτική, όπου τα συναισθήματα γνωρίζουν όλες τις αποχρώσεις, από τον θαυμασμό στην απέχθεια, από τη λατρεία στη ζήλια και το μίσος. Η διασταύρωση δυο διαφορετικών κόσμων θα μπορούσε να είναι μια άλλη άποψη, σχεδόν προφητική, της ιστορίας της ίδιας της ρωσικής επανάστασης και της κατάληξής της.
Η διασκευή της Razvan Masilu διατηρεί τη λογοτεχνική υφή της νουβέλας, τον αφηγηματικό κορμό από τον οποίο έχουν αφαιρεθεί τα στοιχεία που δεν σχετίζονται άμεσα με την ιστορία. Τα γεγονότα παρουσιάζονται μέσα από το βλέμμα της Σόνιας και η εξιστόρηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο. Οι ελάχιστες διαλογικές σκηνές είναι σκηνές μνήμης, flash back ή σύντομες παρεμβολές στην αφήγηση.
Από τη διασκευή προκύπτει στην ουσία ένας μακρόσυρτος μονόλογος που αποτυπώνει με συγκροτημένο τρόπο πτυχές της ψυχοσύνθεσης της Σόνιας φέρνωντας στην επιφάνεια μνήμες και απωθημένα. Γύρω από την αποκαλυπτική αφήγηση αλλά και εκ βαθέων εξομολόγηση στροβιλίζονται σα φιγούρες που εισβάλλουν λαθραία, όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα, των οποίων οι είσοδοι-έξοδοι και οι παρεμβάσεις προωθούν σταδιακά την εξέλιξη και κορύφωση της δράσης.

Η παράσταση
Η σκηνοθεσία του Δαμιανού Κωνσταντινίδη διευθέτησε με τέτοιο τρόπο το έμψυχο αλλά και άψυχο υλικό το οποίο διέθετε ώστε όλα όσα αφηγείται η ηρωίδα να ζωντανεύουν και ν’ αποκτούν στην κυριολεξία σάρκα και οστά μπροστά στα μάτια των θεατών προσδίδοντας στην ατμόσφαιρα ένα στοιχείο ονειροφαντασίας.
Σ’ αυτό συμβάλλουν πράγματι η διαμόρφωση του σκηνικού χώρου, η χορογραφημένη κίνηση των ερμηνευτών, οι καίριοι φωτισμοί της Ελίζας Αλεξανδροπούλου, οι οποίοι εστιάζουν σε κομβικά συμβάντα παγώνοντας τη λεπτομέρεια και οι άριες που τραγουδά με την αισθαντική της φωνή η Έλενα Χατζηαυξέντη.
Η σκηνή, σα καμαρίνι μεγάλης αρτίστας. Στο βάθος μια ολάνοιχτη γκαρταρόμπα, πλειάδα κοστουμιών, στο πίσω φόντο καθρέφτες ενώ στην άκρη της σκηνής δεσπόζει ένα πιάνο με ουρά. Οι νιφάδες που εκτοξεύουν οι ηθοποιοί από σάκους, η χρήση και η μετακίνηση διαφορετικού σχήματος καρεκλών καθώς και ο τρόπος περιφοράς αντικειμένων στο χώρο ενεργοποιούν πολλαπλά σημαινόμενα. Για παράδειγμα, η μετακίνηση των καρεκλών από ένα παρατρεχάμενο πλήθος, η τοποθέτηση τους σε διάσπαρτα σημεία καθώς και οι στιγμιαίες σημαίνουσες παύσεις αποτυπώνουν το χρόνο που κυλά, τις θυσίες, τις αγωνίες, τους αγχωτικούς ρυθμούς που επιβάλλουν οι εξαντλητικές περιοδείες, τα αντίτιμα, με λίγα λόγια, της ανοδικής πορείας μιας καριέρας.
Ιδιαίτερα φροντισμένα τα κοστούμια που επιμελήθηκε ο Απόστολος Αποστολίδης, προσαρμόζονται στο ύφος του τόπου και της εποχής που διαδραματίζεται το έργο.
Η Δήμητρα Χατούπη αποκαλύπτει σταδιακά πτυχές της ψυχοσύνθεσης της ηρωίδας και κινείται στα χνάρια της γνώριμης και αναγνωρίσιμης υποκριτικής της υφολογίας. Η κυρία Χατούπη αντλεί από τον πλούσιο καμβά συναισθηματικών και συγκινησιακών ευκολιών που έχει κατακτήσει μέσα από την πολυετή εμπειρία της και την αναμέτρησή της με απαιτητικούς ρόλους και ενσαρκώνει τη Σόνια δίνοντας σε κάποιες στιγμές την αίσθηση ότι ενεργοποιεί τον «αυτόματο πιλότο».
Ως Μαρία Νικολάιεβνα, η ταλαντούχα Έλενα Χατζηαυξέντη προβάλλει τη λάμψη και το γόητρο της επιτυχημένης αρτίστας με ένα λεπτό και διακριτικό σνομπισμό, ένα ελαφρύ τουπέ στη σωστή του δόση. Η κυρία Χατζηαυξέντη χειρίζεται επιδέξια τα εκφραστικά της μέσα κλέβοντας, όμως, στην κυριολεξία την παράσταση με τη φωνητική της δεινότητα η οποία αφήνει τις καλύτερες εντυπώσεις.
Το κείμενο δεν αφήνει στους υπόλοιπους χαρακτήρες τη δυνατότητα ν’ αναπτυχθούν. Έτσι, στις σύντομες παρεμβάσεις-περάσματα ανταποκρίνονται με άνεση οι νέοι ηθοποιοί Άλκης Ζούπας (Πάβελ), Γιώργος Καπινιάρης (Μπερ), Άντα Σπανού (μητέρα, υπηρέτρια), Ηλίας Παρασκευόπουλος (Μίτενκα, φοιτητής) και Γιάννης Μουγιάκος (έμπορος, αξιωματικός). Πιάνο παίζει ζωντανά επί σκηνής η Μαρίνα Χρονοπούλου.
Στο καλαίσθητο πρόγραμμα-βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αιγόκερως, υπάρχει η μετάφραση του Δαμιανού Κωνσταντινίδη, ελάχιστα κείμενα γύρω από το έργο και την εποχή, φωτογραφικό υλικό από την παράσταση και τα βιογραφικά των συντελεστών.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Η Συνοδός» της Νίνα Μπερμπέροβα
Από τη θεατρική εταιρεία «Η Πάνδημος Ηώς»
Διασκευή : Razvan Masilu
Μετάφραση-Σκηνοθεσία : Δαμιανός Κωνσταντινίδης

Κινησιολογία : Χρυσηίς Λιατζιβίρη
Σκηνικά-Κοστούμια : Απόστολος Αποστολίδης
Μουσική : Μαρίνα Χρονοπούλου
Επιμέλεια ήχου : Φώτης Καράμπας – Βασίλης Σιάφακας
Φωτισμοί : Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Βοηθοί σκηνοθέτη : Ηλίας Παρασκευόπουλος – Γιάννης Μουγιάκος
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Δήμητρα Χατούπη, Έλενα Χατζηαυξέντη, Ηλίας Παρασκευόπουλος, Άντα Σπανού, Άλκης Ζούπας, Γιώργος Καπινιάρης και Γιάννης Μουγιάκος
Παίζει ζωντανά πιάνο η Μαρίνα Χρονοπούλου

ΘΕΑΤΡΟ ΒΑΦΕΙΟ
Αγίου Όρους 16 και Κωνσταντινουπόλεως 115, Βοτανικός, τηλ. 210 34 25 637
Τετάρτη- Πέμπτη- Παρασκευή- Σάββατο- Κυριακή 21.00