«Ο Πατέρας» (2012) του Φλοριάν Ζελέρ είναι μια σπαρακτική, υπαρξιακή
εξερεύνηση γύρω από το τι σημαίνει να χάνεις τον εαυτό σου, μια εξερεύνηση
που προκαλεί τον αναγνώστη/ακροατή/θεατή ν’ αναλογιστεί τη φθαρτότητα της
ανθρώπινης ύπαρξης. Το τρίτο ανέβασμα στην Ελλάδα αυτής της «τραγικής
φάρσας», όπως τη χαρακτηρίζει ο Γάλλος συγγραφέας, φωτίζει με μειλίχιο τρόπο τη
σκληρή πραγματικότητα της «διπλανής πόρτας», αν όχι της δικής μας. Άλλωστε, η
οικειότητα που προσδίδει η έξοχη μετάφραση της Λέας Κούση, με την προσθήκη της κτητικής αντωνυμίας στον τίτλο του
έργου, λειτουργεί ως «γέφυρα» που συνδέει το γενικό, αφηρημένο πρόσωπο με το
βίωμα του ομιλητή. Το μικρό «μου» δίνει στην έννοια της λέξης «πατέρας» ψυχή.
Είναι ο δικός μου πατέρας, αυτός που έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Έτσι,
η μετωπική σύγκρουση με την εκφυλιστική νόσο γίνεται ακόμη πιο επώδυνη και οι
κωμικές αποχρώσεις του λόγου δεν προκαλούν αβίαστο μειδίαμα.
Στις δεκαπέντε αριθμημένες σκηνές του
έργου του Ζελέρ, η υποκειμενική και
μη γραμμική αφήγηση των γεγονότων, μια εναλλαγή από στιγμές αληθινής ζωής και
θραύσματα αναμνήσεων στο μυαλό του Αντρέ που πάσχει από άνοια, δημιουργούν ένα
«θολό» τοπίο. Η Άνν προσπαθεί απεγνωσμένα να φροντίσει τον πατέρα της, ο οποίος
γίνεται ολοένα και πιο δύσκολος στη διαχείριση, πριν καταλήξει στη δυσάρεστη
απόφαση του εγκλεισμού του σε ίδρυμα. Το παρελθόν εισβάλλει στο παρόν, η
αίσθηση του χώρου και του χρόνου διαταράσσονται, η μία σκηνή αναιρεί την
προηγούμενη, ένα διαρκές γράψε-σβήσε απομακρύνει κάθε βεβαιότητα.
Η εύρυθμη σκηνοθεσία του Θανάση Παπαγεωργίου αξιοποιεί επιδέξια τα
στοιχεία της αμφιβολίας, της σύγχυσης και της ανατροπής, τα «πετάγματα του
νου», για να δημιουργήσει, με τρυφερότητα και ευαισθησία, εικόνες «μαγικού»
ρεαλισμού που κορυφώνουν παράλληλα το σασπένς. Ο ίδιος, στον ρόλο του Αντρέ,
προκαλεί τη συγκίνηση με το ανόθευτο παίξιμό του, ιδίως με τις σημαίνουσες
παύσεις, προκρίνοντας τις συναισθηματικές αποχρώσεις που αποκαλύπτουν τη βαθιά,
ανοιχτή πληγή του προσώπου…
Ως Ανν, η Εύα Καμινάρη αναδεικνύει με πλούσιες εκφραστικές διακυμάνσεις την
ενσυναίσθηση και την αφοσίωση της κόρης. Μαζί με τον Θανάση Παπαγεωργίου συμβολοποιούν την ανιδιοτελή, άνευ όρων και
ορίων αγάπη, με όλες τις αντιφάσεις της, που αναπτύσσεται ανάμεσα σ’ έναν
πατέρα και μια κόρη, ανάμεσα στον γονέα και το παιδί.
Στον ρόλο του Πιέρ, ο Αργύρης Παυλίδης εκφράζει ευθύβολα την αδιάφορη, αν όχι σκληρή
στάση του συζύγου που θέλει την ηρεμία του κι έχει κουραστεί από τις
ιδιορρυθμίες της ασθένειας του πεθερού του. Η Ιωάννα Παυλίδου (Γυναίκα), η Ελευθερία
Στεργίδου (Λώρα) και ο Γιάννης
Τσουρουνάκης (Άνδρας) κινούνται ευέλικτα στο παιχνίδι της γραφής του Ζελέρ
όπου συμπλέουν η άσβηστη ανάμνηση, η ανεκπλήρωτη επιθυμία και η ωμή
πραγματικότητα, δίνοντας σάρκα και οστά σε μορφές οι οποίες ξεπηδούν από ένα
μακρινό παρελθόν ή επιτελούν το καθήκον τους κρατώντας τις δέουσες αποστάσεις
και χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις. Είναι άραγε αληθινοί ή αποκυήματα της
φαντασίας-συνέπειες της ασθένειας;
Τη σύγχυση μεταξύ της αλήθειας και της
παραίσθησης προβάλλει και ο χώρος. Η Λέα
Κούση, η οποία υπογράφει και τα καλαίσθητα και ταιριαστά με τους ρόλους
κοστούμια, χωρίζει σε τρία επίπεδα τη σκηνή ώστε ν’ αποτυπώνεται, με τη βοήθεια
των καίριων φωτισμών του σκηνοθέτη, ο «πραγματικός» χώρος ενός σπιτιού και να
διακρίνεται από τον «φαντασιακό» χώρο, δηλαδή την οθόνη του μυαλού του Αντρέ,
έναν εσωτερικό, ψυχικό χώρο που συστεγάζει αναμνήσεις και ψευδαισθήσεις. Με μια
ελάχιστη μετακίνηση στα έπιπλα που δεσπόζουν στο κέντρο της σκηνής, θα
σηματοδοτηθεί η μεγάλη αλλαγή του χώρου στη ζωή του Αντρέ: από τη θαλπωρή της
οικογένειας στο ψυχρό, αποστειρωμένο περιβάλλον της κλινικής…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου