Δημιουργικό ερασιτεχνικό θέατρο

«Πάντα πίστευα πώς ο καλύτερος τρόπος για να ζήσεις ήσυχος είναι να γίνεις διάφανος όσο ένα τζάμι, όπως ένας χαμαιλέων πάνω σε μια πέτρα, να περνάς μέσα από τους τοίχους, να μην έχεις ούτε χρώμα ούτε μυρωδιά. Το βλέμμα των ανθρώπων να σε διασχίζει και να βλέπει τους άλλους πίσω από σένα, σα να μην ήσουν εκεί. Είναι τρομερή δουλειά το να είσαι διάφανος. Είναι ένα επάγγελμα, είναι ένα παλιό, πολύ παλιό όνειρο το να είσαι αόρατος. Δεν είμαι ήρωας. Οι ήρωες είναι εγκληματίες. Δεν υπάρχουν ήρωες που τα ρούχα τους να μην είναι βουτηγμένα στο αίμα, και το αίμα είναι το μόνο πράγμα στον κόσμο που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Είναι το πιο ορατό πράγμα στον κόσμο. Όταν όλα καταστραφούν, όταν μια ομίχλη συντέλειας του κόσμου καλύψει τη γη, θα μείνουν πάντα τα βουτηγμένα στο αίμα ρούχα των ηρώων»

(Bernard-Marie Koltès, «Roberto Zucco»)

Πολλές ενδιαφέρουσες παραστάσεις έχουμε παρακολουθήσει από ερασιτεχνικές ομάδες και θιάσους που έχουν ιδρυθεί από ιδιώτες, Δήμους, Κοινότητες ή οργανισμούς. Σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και πανεπιστημιακοί σύλλογοι ασχολούνται με κέφι, μεράκι και αγάπη για την προετοιμασία μιας θεατρικής παράστασης.
Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η θεατρική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου που ξεκίνησε τη δράση της το 1992. Η ομάδα αποτελεί μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ερασιτεχνικού Φοιτητικού Θεάτρου (μη κερδοσκοπικού και μη κυβερνητικού χαρακτήρα), ο οποίος διοργανώνει το Πανελλήνιο Φεστιβάλ Φοιτητικού Θεάτρου.
Στην πολύχρονη δημιουργική παρουσία της, οι φοιτητές έχουν αναμετρηθεί με κλασσικούς και ποικίλους σύγχρονους συγγραφείς μέσα από έργα έντονα κοινωνικού και πολιτικού χαρακτήρα : «Θεός» του Woody Allen, «Το Σακάκι που βελάζει» του Stanislaw Statigief, «Βάκχες» του Ευριπίδη, «Το κλουβί με τις τρελές» του Harvey Ferstin, «Άμλετ II» του Sam Bobrick, «Ο Θάνατος» του Woody Allen, «Ο Δίκρανος Ντίσνευ» του Philip Ridley, «Έντμοντ» του David Mamet, «Με δύναμη από την Κηφησιά» των Κεχαΐδη-Χαβιαρά, «Ωραία φάση» του Λένου Χρηστίδη, «Όλο Σπίτι, Κρεββάτι, Εκκλησία» των Dario Fo – Franka Rame, «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» του Dario Fo, «Mort (Άδης)» του Terry Pratchet, «Πυριτιδαποθήκη» του Dejan Dukovski, «Αόρατος θίασος» και «Ο Μπαμπάς ο Πόλεμος» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Salome» του Oscar Wilde, «Ατρείδες εν Συντομία» των Μπαλωμένου – Ριζόπουλου, «Ο Ρόζενγκραντς και ο Γκίλντερστερν είναι νεκροί» του Tom Stoppard, «Ελευθερία στη Βρέμη» του R. W. Fassbinder, «Ο Δράκος» του E. Svarts, «Το παιχνίδι της σφαγής» του E. Ionesco, «Κοίτα τους» του Μ. Ποντίκα, «Camino Real» του T. Williams, «Ο Πρίγκιπας των Λύκων» του Π. Πασχίδη, «Ευρυδίκη» του Jean Anouilh, «Οι Αρχάγγελοι δεν παίζουν Φλίπερ» του Dario Fo, «Ο Ιάκωβος και ο Αφέντης του» του Milan Kundera και «Εντελώς αναξιοπρεπές» του Βασίλη Κατσικονούρη.
Παρακολουθήσαμε με ενδιαφέρον και την τελευταία δουλειά της ομάδας που καταπιάστηκε με το «Roberto Zucco» του Γάλλου Bernard-Marie Koltès. Οι ερασιτέχνες ηθοποιοί κάνοντας μια απόπειρα καθαρής και απλής σκηνικής ανάγνωσης κατορθώνουν ν’ αποδώσουν σε ικανοποιητικό βαθμό ένα απαιτητικό κείμενο. Η σκηνοθεσία επέλεξε τη λιτότητα στο σκηνικό χώρο και στα κοστούμια δίνοντας προτεραιότητα στη δυναμική του λόγου.

Ο Συγγραφέας και το έργο του
Ο Bernard-Marie Koltès (Metz 1948 - Paris 1989) ξεκινά να ασχολείται συστηματικά με τη θεατρική γραφή εκδίδοντας τον μακρύ μονόλογο «Η Νύχτα λίγο πριν από τα δάση» («La Nuit juste avant les forêts»), που ανέβηκε στο φεστιβάλ «off» της Αβινιόν το 1977. Από το 1983, αρχίζει η μεγάλη και στενή του συνεργασία με τον σκηνοθέτη Patrice Chéreau, ο οποίος θα ανεβάσει τα σπουδαιότερα έργα του στο Théâtre des Amandiers του παρισινού προαστίου Nanterre : «Αγώνας Νέγρου και Σκύλων» («Combat de Nègre et des chiens») το 1983, «Δυτική Αποβάθρα» («Quai Quest») το 1986, «Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι» («Dans la solitude des champs des cotons») το 1987 και «Επιστροφή στην έρημο» («Le Retour au désert») το 1988.
Η ιστορία του Ιταλού ψυχοπαθή δολοφόνου Roberto Succo αποτέλεσε την έμπνευση για το τελευταίο έργο του με τίτλο «Roberto Zucco» (1988), που έκανε πρεμιέρα στο Βερολίνο, μεταφρασμένο στη γερμανική γλώσσα και σε σκηνοθεσία του Peter Stein τον Απρίλιο του 1990.
Ο καταστροφικός και αυτοκαταλυτικός ήρωας του σκοτεινά ποιητικού Koltès χτίζεται πάνω στον απελπισμένο υπεράνθρωπο του Νίτσε, στις γραμμές του θεάτρου της σκληρότητας του Antonin Artaud και ποτίζεται από τα υπόγεια ύδατα του Jean Genet αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο στη μεταφυσική αγωνία του Samuel Beckett.
Ο θεατρικός μικρόκοσμος του δημιουργού εστιάζοντας σ’ ένα περίγυρο περιθωρίου, απογυμνώνει τον φορέα του κακού όχι μόνο από τα πιθανά ελαφρυντικά του αλλά και από οποιαδήποτε συνειδητή και αιτιολογημένη καταστροφική τάση. Η βία δεν έχει ούτε αιτία, ούτε πατρίδα. Δεν αποτελεί φαινόμενο καταπίεσης, δεν είναι προϊόν εξέγερσης ούτε και όπλο της εξουσίας. Δεν λάμπει από ομορφιά, δεν είναι σκανδαλώδης, δεν καταγγέλλεται, δεν εξιδανικεύεται… Οπλίζει νωχελικά ή απρόσμενα το χέρι του υποβαθμισμένου σύγχρονου ανθρώπου. Ο θεατής δε διακρίνει με ευκρίνεια τις συνηθισμένες ηθικές πολώσεις όπως κακός μπάτσος και αγαθός εμιγκρές ή εγκληματίας καπιταλιστής και τίμιος εργάτης.
Το κακό ενσαρκώνεται από τον άνθρωπο σαν φυσικό φαινόμενο, και όχι σαν πρόθεση με συγκεκριμένη τελικότητα. Ο Koltès, με την ιδιότυπη ποιητική του, σκιαγραφεί έναν ηρωικό αντιήρωα. Η επιθετικότητα γίνεται αυτοκαταστροφική, και το έγκλημα φαντάζει σαν φυσική ανάγκη ενός παιδιού που αγνοεί τα άλλα, τα πολιτισμένα και νομιμοποιημένα εγκλήματα του σημερινού κόσμου.
Σύμφωνα με τη Χαρά Μπακονικόλα «εκείνο που είναι ευδιάκριτο στις νέες τάσεις του ευρωπαϊκού θεάτρου, είναι, εν τέλει, μια κοινωνική διαμαρτυρία δίχως κοινωνικά ερείσματα, και μια «σωματοποίηση» της οδύνης και της άρρωστης συνείδησης του καιρού μας. Τα πρόσωπα του αναμφίβολα σκληρού σημερινού θεάτρου είναι οι θλιβεροί μάρτυρες ενός κόσμου ειρηνικού και συνάμα ανελέητου, ενός συστήματος παραγωγικού και συνάμα στερητικού, όπου το να ανήκεις σε μια μειονότητα δεν διαφέρει και πολύ από το ανήκεις στη μάζα. (…)
Το σημερινό θέατρο αποδομεί ολοένα και ενεργητικότερα όλες τις πλαστές συναρτήσεις των κοινωνικών δυνάμεων και αξιών, και απογυμνώνοντας τον κόσμο μας από τα προσχήματά του, αυτοαπογυμνώνεται, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια σε όλες τις υποκριτικές μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν από επίσημες και κρυφές εξουσίες για να εκμηδενίσουν το άτομο».
Ο καημός του θανάτου
τόσο με πυρπόλησε,
Που η λάμψη μου επέστρεψε στον ήλιο.
Κείνος με πέμπει τώρα μέσα
στην τέλεια σύνταξη
της πέτρας και του αιθέρος,
Λοιπόν, αυτός που γύρευα είμαι.

(Από το «Λακωνικόν», Οδυσσέας Ελύτης, Έξι και μια τύψεις για τον ουρανό, Ίκαρος 1960)

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Roberto Zucco» του Bernard-Marie Koltès
Από τη θεατρική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου
Μετάφραση : Δημήτρης Δημητριάδης
Σκηνοθεσία : Ηλίας Μπιλιώνης-Αμάντα Ταξιάρχου
Σκηνογραφία : Χάρις Μακεδονοπούλου-Μάγδα Βασίλα
Μουσική : Βασίλης Βλαχάκος
Φωτισμοί : Νίκος Διαμαντής
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Παναγιώτης Τσιλίκας, Έφη Βόκαλη, Χριστίνα Πολίτου, Αμάλθεια Μενάγια, Ζαχαρένια Νικητάκη, Έλενα Παπαδομανωλάκη, Παναγιώτης Καμμένος, Κώστας Γώγουλος, Χριστιάνα Σαχίνη, Κωνσταντίνος Αναγνώστου, Κατερίνα Λογκάκη, Εύα Δημητρίου, Γιώργος Δασκαλάκης-Παπατζανάκης, Εύη Βούλγαρη, Ελένη Μήτση, Διονύσης Μπαστιάς, Έλλη Σαρρή, Ματθαίος Λαζαρίδης, Γιάννης Ανδρουλακάκης, Ειρήνη Κωνσταντίνου, Θοδωρής Φραγκούλης, Λήδα Κανάρη και Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας

ΘΕΑΤΡΟ ΧΥΤΗΡΙΟ
Ιερά Οδός 44, Γκάζι, τηλ. 698 33 22 096
Από 12 έως 21 Ιουνίου στις 21.30