Διασταύρωση μοναχικών δρόμων

Αγαπημένο έργο πρωταγωνιστικών ζευγαριών, γραμμένο με ανθρώπινο χιούμορ και αισιόδοξη οπτική, τρυφερότητα και οξυδερκείς διαλόγους, η «Φθινοπωρινή Ιστορία» του Αλεξέι Αρμπούζωφ στη στρωτή μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ και υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση της Ιωάννας Μιχαλακοπούλου, φαίνεται ότι εξακολουθεί να συγκινεί το σημερινό θεατή με το διαχρονικό θέμα της μοναξιάς των γηρατειών και την ανάγκη τους για συναισθηματική ολοκλήρωση.
Ο Σοβιετικός δραματουργός Αλεξέι Νικολάγιεβιτς Αρμπούζωφ (1908 – 1986) γράφει το τελευταίο από τα τριάντα έργα του, τη «Φθινοπωρινή Ιστορία» («Κωμωδία παλιάς μόδας», όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος) το 1975. Η παράσταση κάνει πρεμιέρα στην Πολωνία και ένα χρόνο αργότερα ανεβαίνει ως «Old World» στο Λονδίνο. Έκτοτε γνωρίζει τεράστια επιτυχία στις κυριότερες σκηνές της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής.
Τα θεατρικά κείμενα του Αρμπούζωφ θεωρούνται εκλεπτυσμένα δείγματα μιας συνεπούς πορείας στο μελόδραμα και η «Φθινοπωρινή Ιστορία» αποτελεί ένα κλασικό μελόδραμα της σοβιετικής εποχής που αποδείχθηκε ανθεκτικό στο χρόνο. Το μελόδραμα είναι το είδος που παρουσιάζει τον ψυχισμό των ηρώων σε ιδιαίτερα έντονες και συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις, δίνει έμφαση στο συναίσθημα και χαρακτηρίζεται από ρομαντισμό και λυρισμό.
Το έργο μεταδίδεται για πρώτη φορά στη χώρα μας από την τηλεοπτική εκπομπή «Το Θέατρο της Δευτέρας» με πρωταγωνιστές την Αλέκα Παΐζη και το Νίκο Βασταρδή. Στη σκηνή παρουσιάζεται από το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο, το 1977, με την Έλλη Λαμπέτη και το Μάνο Κατράκη. Στη συνέχεια ανεβαίνει από τον θίασο Κώστα Ρηγόπουλου – Κάκιας Αναλυτή, τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα Ρούμελης (Αμαλία Γκιζά – Βασίλης Μητσάκης) και Καβάλας (Άννα Φόνσου – Γιάννης Καρατζογιάννης) καθώς και από το Έβδομο Θέατρο με την Αντιγόνη Βαλάκου και τον Άγγελο Αντωνόπουλο σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη και μετάφραση Κώστα Κοτζιά.
Στις αλληλοδιάδοχες σκηνές του έργου εκτυλίσσεται λεπτομερώς ένα ειδύλλιο ανάμεσα σε δύο μοναχικούς ανθρώπους που βαδίζουν προς τη δύση του βίου τους. Σε ένα παραλιακό θεραπευτήριο (στη Γιουρμαλά της Βαλτικής Θάλασσας), ο χήρος χειρούργος Ροντιόν καλεί στο γραφείο την τρόφιμο του νοσηλευτηρίου Λύντια, πρώην ηθοποιό και νουμερίστα τσίρκου και νυν ταμία, προκειμένου να της κάνει συστάσεις για την αλλόκοτη συμπεριφορά της στο ίδρυμα και τις διαρκείς παραβάσεις του κανονισμού. Τα πράγματα όμως παίρνουν μια παράξενη τροπή και οι δύο αντίθετοι χαρακτήρες επιδίδονται σ’ ένα παιχνίδι αποκάλυψης και διεκδίκησης με απρόοπτα και ανατροπές. Στοιχειωμένοι από τις οδυνηρές αναμνήσεις του παρελθόντος αλλά με διάθεση να αναπληρώσουν το «χαμένο χρόνο», τα δύο πρόσωπα αναζητούν μια σχέση όπου η συγκίνηση αντικαθιστά τον πόθο και τον ίμερο, η συντροφικότητα το πάθος και η συνύπαρξη την ερωτική συνεύρεση.
Στη σκηνοθετική οπτική της Ιωάννας Μιχαλακοπούλου, η ιστορία μοιάζει να «ακροβατεί» ανάμεσα στην αληθινή ζωή και στη μαγική ψευδαίσθηση της σκηνής. Η κυρία Μιχαλακοπούλου συνδυάζει το είναι και το φαίνεσθαι τόσο σε πλαίσιο ευθυγραμμίσεως των καταστάσεων με επίκεντρο τις συγκρουσιακές σχέσεις αρσενικού – θηλυκού όσο και στο επίπεδο του κερματισμού των κομβικών περιστατικών που αποτελούν τον μικρόκοσμο του Αρμπούζωφ.
Στη σκηνή ενός πολύχρωμου τσίρκου που «αποκαλύπτει» στο δεύτερο μέρος το αρχικά απροσδιόριστο λευκό σκηνικό το οποίο έστησε ο Γιώργος Πάτσας, οι δύο ήρωες παζαρεύοντας την αλήθεια και το ψέμα τους, αναζητούν κάτι σταθερό και αρραγές να στραφεί ενάντια στη ρευστότητα και τη μοναχική απελπισία.
Ευθύβολες οι διαβαθμίσεις των φωτισμών του Νίκου Καβουκίδη και γλυκά μελαγχολικές οι μελωδίες της Ευανθίας Ρεμπούτσικα που συνοδεύουν το ρυθμικό ηχόχρωμα της φθινοπωρινής βροχής. Ο κυλιόμενος διάδρομος και οι προβολές διαφανειών διευκολύνουν τις μεταβολές του τόπου και του χρόνου στη διαδοχή των σκηνών.
Ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος αντλώντας στοιχεία από τη γνώριμη υποκριτική του υφολογία, πλάθει με σκηνική ευχέρεια τον εσωστρεφή, κλεισμένο σε βαθιά ψυχική απομόνωση και ιδιόρρυθμο γιατρό Ρόντιον. Η Κατερίνα Μαραγκού, αν και σε πολλές στιγμές κινείται συγκρατημένα, αναδεικνύει τον ζωηρό και ευπροσήγορο χαρακτήρα της Λύντια. Ωστόσο, ο τρόπος έκφρασης της ηθοποιού αποτυπώνει ισορροπημένα και το δραματικό υπόβαθρο του ρόλου, της μάνας δηλαδή που έχασε το γιο της στον πόλεμο.
Σε γενικές γραμμές, οι δυο έμπειροι και καταξιωμένοι ηθοποιοί παρόλο που παρασύρονται σε στυλιζαρισμένα ποζαρίσματα και αφήνονται σε κάποιες στιγμές στις τεχνικές «ευκολίες» τους, ανταποκρίνονται με άνεση και συνέπεια στους ρόλους τους. Απολαυστικά κωμική η σκηνή του Τσάρλεστον!
Καλαίσθητο και υποδειγματικά δομημένο το πρόγραμμα της παράστασης. Χρονολόγιο του συγγραφέα, ελληνική παραστασιογραφία, αποσπάσματα από κριτικές, σημείωμα του μεταφραστή, μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Αρμπούζωφ, το άρθρο της Άννας Στεπάνοβα από το περιοδικό «Εκκύκλημα» για το σοβιετικό δράμα, η ανάλυση του έργου από τη φιλόλογο Τάνια Ραχματούλινα και το δοκίμιο του θεατρολόγου Κωνσταντίνου Κυριακού γύρω από τις σχέσεις ελληνικής σκηνής και σοβιετικής δραματουργίας, πλούσιο ενημερωτικό υλικό για το θεατρόφιλο κοινό. Θα ταίριαζε, ωστόσο, μια πιο ζωηρή εικόνα στη θέση του μονόχρωμου εξωφύλλου.
Στο σύνολό της, μια παράσταση που θα αγγίξει με την ευαισθησία της, τις μεγαλύτερες ηλικίες και θα ικανοποιήσει με την ποιότητα της, τους σταθερούς αναγνώστες της στήλης.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Φθινοπωρινή Ιστορία» του Αλεξέι Αρμπούζωφ
Απόδοση : Ερρίκος Μπελιές
Σκηνοθεσία : Ιωάννα Μιχαλακοπούλου
Σκηνικά – Κοστούμια : Γιώργος Πάτσας
Φωτισμοί : Νίκος Καβουκίδης
Μουσική : Ευανθία Ρεμπούτσικα
Τους ρόλους ερμηνεύουν η Κατερίνα Μαραγκού και ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος

ΘΕΑΤΡΟ ΑΛΜΑ
Αγίου Κωνσταντίνου και Ακομινάτου 15 – 17, τηλ. 210 52 20 100
Τετάρτη – Κυριακή 19.00, Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο 21.00