Διλήμματα τρόμου έξω από τον παράδεισο

Στον ιδιαίτερο και φιλόξενο χώρο του «Συνεργείου», σε συνεργασία δύο νέων σκηνοθετών, της Λίλλυς Μελεμέ με ιδιαίτερη παρουσία στον θεατρικό χώρο και της Γιολάντας Μαρκοπούλου, με ενδιαφέροντα δείγματα δουλειάς ως τώρα, παρουσιάζεται η παράσταση «Shoot /Get treasure/ Repeat» με θέμα την τρομοκρατία, όχι μόνο γύρω μας αλλά και μέσα μας.
Ο συγγραφέας του έργου, Mark Ravenhill σπούδασε Αγγλική φιλολογία και Δράμα στο πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Τα έργα του κατά την δεκαετία του ‘90 αναπαριστούν την βρετανική κοινωνία αλλά από το 2000, η γραφή του εξελίσσεται και προσχωρώντας στο πειραματικό πεδίο, ακολουθεί ένα πιο αφηρημένο ύφος, εναρμονισμένο με τις ανάγκες και τους όρους της νέας εποχής των τεχνολογικών επιτευγμάτων και των τυφλών πολέμων. Μετά από μια επικίνδυνη επιληπτική κρίση που τον οδηγεί στο νοσοκομείο, αποφασίζει να αναρρώσει γράφοντας ένα θεατρικό έργο το οποίο διαπραγματεύεται την τρομοκρατία. Επηρεασμένος από την στάση που τηρούν οι ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτέμβρη, επισημαίνει μια αντίφαση, όπου ενέργειες φαινομενικά δραστηριοποιούμενες για την προστασία του πολίτη, εκφυλίζονται σε δράσεις οι οποίες θίγουν την ελεύθερη έκφραση της προσωπικότητάς του και της ιδεολογίας του, με στόχο τον πλήρη έλεγχο κάθε πιθανής αντικαθεστωτικής του δραστηριότητας.
Το έργο, του οποίου η δυναμική συνίσταται στην αντίφαση αυτή, αλλά αναπτύσσεται σε διαφορετικά περιβάλλοντα, κάτω από ποικίλες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, σχολιάζει στην ουσία την αμηχανία του ανθρώπου του 21ου αιώνα να διαχειριστεί την ιδεολογική του τοποθέτηση σε σχέση με τον περίγυρο και τα ιστορικά γεγονότα που τον συνθλίβουν. Μέσα από τις τέσσερεις αυτοτελείς αλλά και συγγενείς εννοιολογικά ιστορίες, η περιπέτεια του ατόμου διασταυρώνεται με το πολιτικό προτσές, οι ήρωες έρχονται αντιμέτωποι με την ιστορία τους, τις περιπέτειες του βίου τους και την ανάγκη τους να επιβιώσουν υπό όρους τους οποίους αδυνατούν να διαχειριστούν. Το έργο δεν καταφέρνει να υπερβεί τα όρια της διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης αλλά κινείται υπό όρους συναγερμού επιτυγχάνοντας έτσι την συναισθηματική μας αποδοχή.
Τα τέσσερα μονόπρακτα που συμπλέκονται για να δημιουργηθεί η παράσταση δανείζονται τίτλο και έμπνευση από τέσσερα αντίστοιχα διαχρονικά έργα θεατρικής δημιουργίας. Το «Mikado» είναι εμπνευσμένο από την ομώνυμη κωμική όπερα που λαμβάνει χώρα σε μια εξωτική χώρα μακριά απ’ την Βρετανία, στην Ιαπωνία, σε μουσική Arthour Sulivan και λιμπρέτο W.S.Gilber, όπου συμβάντα σοβαρά παρουσιάζονται από την γελοία τους πλευρά. Το «Fear and misery» αφορά τον πασίγνωστο μπρεχτικό «Τρόμο και αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ» όπου εχθροί και φίλοι χάνουν το στόχο και την αυτοσυνείδησή τους και καταλήγουν έρμαια του τρόμου τους απέναντι στην ισχύουσα εξουσία.
Το «Paradise lost» είναι εμπνευσμένο από το ομώνυμο επικό ποίημα του John Milton που διαχειρίζεται μεταξύ άλλων την εξορία του Αδάμ και της Εύας από τον παράδεισο και την αντίφαση ανάμεσα στην ελεύθερη βούληση και την θεϊκή παντογνωσία. Το τέταρτο μονόπρακτο είναι εμπνευσμένο από το «Crime and Punishment», το γνωστό σε όλους μας «Έγκλημα και Τιμωρία» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι που διαπραγματεύεται τα ηθικά διλλήματα του Raskolnikov, ενός αντιφατικού ήρωα, ο οποίος προσπαθεί ανεπιτυχώς να εντάξει το φόνο στις απαιτούμενες ενέργειες για την αναζήτηση ενός ανώτερου σκοπού.

Η παράσταση
Σ’ ένα σκηνικό λιτό αλλά και περιεκτικό, υποβολιμαίων νοημάτων, όπου κυριαρχεί το μέταλλο κι είναι διάχυτη η ψυχρή αίσθηση που αποπνέει μια αίθουσα ανατομίας ή το νεκροτομείο, δημιουργείται το περιβάλλον στο οποίο κινούνται και δρουν οι ήρωες των τεσσάρων μονόπρακτων.
Δύο άντρες παγιδευμένοι στην αδυναμία τους, τυλιγμένοι ήδη στα σάβανά τους, έρχονται αντιμέτωποι με το απαγορευμένο πάθος τους, σαν δύο σώματα τα οποία ανατέμνονται ενώ ακόμα αναπνέουν, σαν δύο ψυχές που έχουν ήδη καταδικαστεί αν και ίπτανται υπεράνω ηθικής και προκατάληψης.
Μια γυναίκα, μητέρα και σύζυγος, συνομιλεί με τον άντρα της, ενώ γύρω τους, η εγκατάλειψη εναγκαλίζεται την βιαιότητα και αντιλαμβάνεται με τρόμο πως οι καλές προθέσεις τους κι η προοδευτικότητα των αντιλήψεών τους, θέτουν σε κίνδυνο και αμφισβήτηση την υποτιθέμενη αστική τους ισχύ κι ανωτερότητα καθώς και την ακεραιότητα του λατρευτού απογόνου τους. Πόσες ανατροπές θα χρειαζόντουσαν για να διευθετηθεί η αίσθηση ανεπάρκειας των μηχανισμών άμυνας της εξουσίας, της ιστορικής στιγμής αλλά και της δικής της βασανιστικής ανασφάλειας;
Μια γυναίκα, μια αεροσυνοδός, δεν μπορεί να κοιμηθεί. Όταν αναζητά τα αίτια της διατάραξης της ησυχίας της έρχεται αντιμέτωπη με μια κακοποιημένη γυναίκα, μια άσπλαχνη ανάκριση αλλά και τους δικούς της βαθύτατους φόβους που υπονομεύουν την ανθρωπιά της προσφέροντάς της σαν αντίτιμο μια επισφαλή προστασία.
Ένας ανακριτής που απεγνωσμένα θέλει να αγαπηθεί και μια ανακρινόμενη σε βαρύ πένθος, έρχονται αντιμέτωποι με τραγικές συνέπειες και για τους δύο. Εκείνος θα γίνει βίαιος εξ αιτίας της ανεπάρκειάς του κι εκείνη θα υποστεί τις συνέπειες της ήττας του λαού της και της αδυναμίας της να ελέγξει τις περιστάσεις.
Οι δύο σκηνοθέτιδες σε θαυμαστή αρμονία στήνουν μια χορογραφία τρόμου αλλά και τρυφερότητας, με συνέπεια, σκηνικό ήθος και αξιόλογη αίσθηση ρυθμού. Εκμεταλλεύονται με έμπνευση και δημιουργικότητα τις δυνατότητες του χώρου προσφέροντας μια σειρά από διαφορετικούς άξονες δράσης και εστίες ενδιαφέροντος. Αντλούν από το κείμενο τους βασικούς κώδικες για να αποδώσουν τα σκηνικά συμβάντα μέσα από την δική τους αντίληψη, με μέτρο, ισορροπία και λιτότητα. Τα ευρήματα λειτουργούν αποκαλυπτικά όσον αφορά στις δράσεις, καταλυτικά δε, όσον αφορά στο συμβολικό παραστασιακό υλικό, δημιουργώντας ένα δεύτερο επίπεδο κατανόησης και διευρύνοντας τους ορίζοντες της δραματουργικής διαπλοκής.
Σε ένα χώρο που θυμίζει ταυτόχρονα χειρουργείο, αίθουσα ανατομίας,, ανακριτικό γραφείο κι εγκαταλελειμμένο εργοστασιακό θάλαμο, οι πέντε ηθοποιοί της παράστασης στήνουν ένα σκηνικό τρόμου και απόγνωσης κινητοποιώντας τις ψυχικές τους δυναμικές για να ενσαρκώσουν τους ήρωες ενός κόσμου με τρομακτικό παρελθόν, κρίσιμο παρόν και αβέβαιο μέλλον. Ανταποκρίνονται με κινησιολογική ευχέρεια και υποκριτική δεινότητα στις απαιτήσεις των ρόλων τους, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε να αναπτυχθούν οι χαρακτήρες και να αποδοθούν με συνέπεια τα διαφορετικά πρόσωπα.
Εμπνευσμένοι και λειτουργικοί οι φωτισμοί ενώ οι ακρότητες όσον αφορά το ενδυματολογικό κομμάτι, υπηρετούν με συνέπεια την σουρεαλιστική διάσταση που επιτείνει την ανατρεπτική σκηνοθετική παρέμβαση.
Στο λιτό αλλά και περιεκτικό και αισθητικά προσεγμένο πρόγραμμα, μπορεί να αναζητήσει ο θεατής ενδιαφέρουσες πληροφορίες και μαρτυρίες όσον αφορά στο έργο, τους συντελεστές αλλά και το μπαγκράουντ και τις επιμέρους κινητήριες δομές της παράστασης.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Shoot/Get Treasure/Repeat» του Mark Ravenhill
Μετάφραση : Άρης Αρμαγανίδης
Σκηνοθεσία : Γιολάντα Μαρκοπούλου – Λίλλυ Μελεμέ
Σκηνικά – Κοστούμια : Αλεξάνδρα Σιάφκου
Μουσική : Λύσανδρος Φαληρέας
Φωτισμοί : Ηλέκτρα Περσελή
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Μαρία Αιγινίτου, Στέλιος Ανδρονίκου, Άννα Κουτσαφτίκη, Γιώργος Στάμος, Χάρης Χαραλάμπους

ΘΕΑΤΡΟ ΣΥΝΕΡΓΕΙΟ
Κολωνού 31, Μεταξουργείο, τηλ. 698 18 02 544
Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή – Δευτέρα 21.15