Δευτέρα 8 Ιουνίου 2009

Μόνος γίνεσαι κανένας;


Σαν ατελής ηθοποιός
που στη σκηνή από το φόβο του τα λόγια του μπερδεύει,
σαν άγριο πλάσμα που λυσσώντας αδρανεί και πνίγεται,
κι η δύναμή του περισσεύει,
έτσι κι εγώ, ανασφαλής,
ξεχνώ να πω τα πλήρη λόγια στης αγάπης το «πιστεύω»,
κι από το βάρος της αγάπης
που αγαπώ
λυγίζω
κι απ’ τη δύναμή της λιγοστεύω.

(Επιλογή κειμένου από την παράσταση)

Η πολυχρωμία του σαιξπηρικού ρεπερτορίου, των προσώπων και των τόπων απαντούσε με επιτηδειότητα στον δυναμισμό της φαντασίας της Ελισαβετιανής εποχής. Τα έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (1564 – 1616) γαλουχήθηκαν με έναν ερωτισμό που μεγαλουργούσε είτε για το καλό είτε για το κακό και οι ήρωές του ήταν ιδιαίτεροι πρωταγωνιστές εξαιρετικών γεγονότων. Η θεατρική γραφή είχε απόλυτο προορισμό τη σκηνή και προκειμένου να δώσει την απαραίτητη αληθοφάνεια στο παραμυθιακό και ιστορικό στοιχείο, ενίσχυσε όλες τις δυνατότητες που θα αντανακλούσαν στη σύγχρονη πραγματικότητα και επικαιρότητα.
Τα «Σονέτα» αποτελούν μια ξεχωριστή ενότητα στο έργο του συγγραφέα. Αποτελούν σχήματα στιχουργημένου λόγου με θέμα ερωτικό, λυρική διάθεση και εκμυστηρευτικό ύφος. Τα 154 σονέτα ξεχώρισαν για την εκφραστική τους τέχνη, τη μεστή ομορφιά και το ερωτικό αίσθημα που το καθαγιάζουν οι πιο υψηλοί, αβροί και μελίπνοοι τόνοι. Στη μελαγχολική αυτή ποίηση ανυμνείται και εξιδανικεύεται ο Έρωτας. Έρωτας ανιδιοτελής, χωρίς όρους και ανταλλάγματα, όλο συγκατάβαση, κατανόηση, συγχώρεση και ενδιαφέρον για το αντικείμενο της λατρείας. Μια καθαρή μορφή λατρείας του Ωραίου ως υπέρτατη αξία της ζωής. Η αέναη επιθυμία του ανθρώπου να βρει το άλλο του μισό και μαζί με αυτό να καταλάβει το κομμάτι που του ανήκει δικαιωματικά μέσα στην υπόσχεση ότι κάτι μπορεί να υπάρχει σταθερό και αρραγές απέναντι στη ρευστότητα και τη μοναχική απελπισία. Ανάμεσα στις στιγμές μιας ανεπαίσθητης ευτυχίας και εκείνες των εκρήξεων. Σονέτα – στοχασμοί, πηγή έμπνευσης, ονειροπόληση και ενατένιση του απέραντου κόσμου.

Η παράσταση
Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Γιαβανίδης επιλέγει 29 σονέτα και στήνει μια σκηνική σύνθεση για ν’ αφηγηθεί μια καθημερινή ιστορία αγάπης και μοναξιάς που αναζητά τη λύτρωση της μέσα στον ποιητικό λόγο του Σαίξπηρ. Σε ένα ερημικό δωμάτιο, με συντροφιά μια στοίβα βιβλία και τους απαλούς ήχους κλασικής μελωδίας, η ηρωίδα ανακαλύπτει ένα ξεχασμένο βιβλίο, τα «Σονέτα» του Σαίξπηρ. Στη σκηνή ζωντανεύουν αναμνήσεις, παλιά πάθη, βλέμματα, αγγίγματα, επιθυμίες, ζήλιες, φθορά και χωρισμός ενώ το απρόβλεπτο φινάλε «προσγειώνει» τον θεατή στο ρεαλιστικό παρόν αποκόβοντας τον ξαφνικά από την ουτοπική διάσταση του ποιητικού λόγου.
Η άρτια και γοητευτική μετάφραση του Διονύση Καψάλη αναδεικνύει τον ποιητικό λόγο του Σαίξπηρ και αποτελεί δυνατό «χαρτί» του όλου εγχειρήματος.
Λιτός ο σκηνικός χώρος που διαμόρφωσε η Μαργαρίτα Χατζηιωάννου με το γραφείο στο βάθος και τους καθρέφτες απέναντι από τα καθίσματα ώστε ν’ αντανακλώνται οι φιγούρες των θεατών και των ηθοποιών.
Οι καίριοι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη υπογραμμίζουν την «ενοχή» των προσώπων στο παιχνίδι των χωροχρονικών αναμετρήσεων. Οι διαβαθμίσεις των φωτισμών σχολιάζουν τους σημασιολογικούς αρμούς που συγκρατούν το συγκινησιακό εποικοδόμημα της σκηνικής σύνθεσης.
Η μουσική του Αριστείδη Μυταρά επενδύει στο αχνό περίγραμμα του φθόγγου την κρυμμένη κραυγή της σιωπής ενώ η κινησιολογική επιμέλεια του Πέτρου Γάλλια αποδίδει μέσα από τα ευθύβολα σχήματα των σωμάτων τους μύχιους φόβους για αποδοχή ή απόρριψη.
Η ερμηνεία των δύο ηθοποιών εμφανίζεται στη σκηνή ως πράξη αλληλοσυμπλήρωσης. Τα σονέτα εκφωνούνται εναλλακτικά αφήνοντας την αίσθηση δημιουργίας διαλόγου και διαμορφώνοντας ένα «αφηγηματικό πρόγραμμα» που διαπερνά εξελικτικά όλα τα στάδια μιας σχέσης, από τη σαγήνη της πρώτης επαφής έως την οδύνη του οριστικού χωρισμού.
Εκφραστική και με αισθαντική θηλυκότητα, η Μαρία Κίτσου συγκινεί με την ευχέρεια στην κίνηση και στο λόγο. Ο Μάνος Καρατζογιάννης εκφράζεται μ’ έναν ιδιάζοντα ρομαντισμό συναισθημάτων που υπογραμμίζουν έντονα το συγκινησιακό φορτίο του λόγου. Η ισότητα της αισθητικής ποιότητας που διακρίνει το δίδυμο των νεαρών ταλαντούχων ηθοποιών κάνει και τη σκηνική τους παρουσία να εγγράφεται θετικά και με ευστοχία στο τελικό αποτέλεσμα.
Στο σύνολό της, μια ενδιαφέρουσα performance, ένα θεατρικό παιχνίδι με το σαιξπηρικό λόγο, μια δόκιμη πειραματική απόπειρα.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Σονέτα» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Μετάφραση : Διονύσης Καψάλης
Σύνθεση – Σκηνοθεσία : Λευτέρης Γιοβανίδης
Σκηνικά – Κοστούμια : Μαργαρίτα Χατζηιωάννου
Μουσική : Αριστείδης Μυταράς
Επιμέλεια κίνησης : Πέτρος Γάλλιας
Φωτισμοί : Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Ερμηνεύουν ο Μάνος Καρατζογιάννης και η Μαρία Κίτσου

104 ΚΕΝΤΡΟ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ
Καλλιδρομίου και Θεμιστοκλέους 104, Εξάρχεια, τηλ. 210 38 26 185
Τετάρτη – Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή 21.30
Έως 14/6