Στη δεύτερη σκηνή του θεάτρου Αργώ παρουσιάζεται δραματοποιημένη η διάσημη νουβέλα του John Fowles «Ο Συλλέκτης» (The Collector) σε σκηνοθεσία Γιάννη Βούρου. Πρόκειται για ένα ψυχολογικό θρίλερ που χτίζεται πάνω στην κλιμάκωση του φόβου και στο ξεδίπλωμα δυο άρτιων και υποδειγματικά δομημένων χαρακτήρων. Το έργο αφηγείται την ιστορία ενός ατόμου με διαταραγμένο νου καταγράφοντας τα συμπτώματα μιας ψυχοπαθολογικής συμπεριφοράς και εστιάζοντας στην έκφραση του εγωισμού της ζήλιας που προκύπτει από μια παράφορα αρρωστημένη κτητικότητα. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση, η έλλειψη διάθεσης προσέγγισης του άλλου, η μοναχικότητα, η αδυναμία εύρεσης τρόπων επικοινωνίας και η αδιάλλακτη εγωπάθεια είναι χαρακτηριστικά που περιγράφουν την αναπηρία του ήρωα να συνάψει υγιείς ερωτικές σχέσεις καθώς και τα αίτια της σεξουαλικής του ανεπάρκειας.
Ο Συγγραφέας και το έργο του
Ο Βρετανός John Fowles (1926-2005) γεννήθηκε στο Έσσεξ, φοίτησε στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πριν αφιερωθεί στη συγγραφή βιβλίων, εργάστηκε ως δάσκαλος. Έγραψε κυρίως δοκίμια, νουβέλες και μυθιστορήματα που πολλά διασκευαστήκαν με μεγάλη επιτυχία για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Στα ελληνικά κυκλοφορούν βιβλία του από τις εκδόσεις Εστία : «Η Εξορία του συγγραφέα/Μια συνέντευξη», «Εβένινος πύργος» (The Ebony Tower), «Ο Μάγος» (The Magus), μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την παραμονή του συγγραφέα στις Σπέτσες, «Ο Συλλέκτης», από τις εκδόσεις Ολκός : «Η Ελληνική εμπειρία» και από τις εκδόσεις Bell : «Η Γυναίκα του Γάλλου υπολοχαγού» (The French Lieutenant’s woman), που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστές τη Meryl Strip και το Jeremy Irons.
«Ο Συλλέκτης» (1963) είναι το πρώτο μυθιστόρημα του John Fowles. Το 1966 γίνεται ταινία από το σκηνοθέτη William Wyler με τη Samantha Eggar και το Terence Stamp στους κεντρικούς ρόλους ενώ με την πάροδο του χρόνου παίζεται σε πολλές θεατρικές σκηνές του κόσμου. Στη χώρα μας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, πριν μερικά χρόνια, στο θέατρο Ιλίσια-Ντενίση σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη και με τους ηθοποιούς Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη και Μαρίνα Καλογήρου.
Η ιστορία αναφέρεται στις παράλογες πράξεις του Φρέντερικ Κλεγκ, ενός μοναχικού νεαρού που δουλεύει σαν κλητήρας στο δημαρχείο της πόλης του και στον ελεύθερο χρόνο του συλλέγει πεταλούδες. Ο Φρέντερικ έχοντας κερδίσει υπέρογκο ποσό χρημάτων στο λαχείο, εγκαταλείπει τη δουλειά του και εγκαθίσταται σ’ ένα μεγάλο σπίτι στην εξοχή. Έχει ερωτευτεί μια νεαρή φοιτήτρια της σχολής Καλών Τεχνών, τη Μιράντα Γκρέυ, που τη θαυμάζει και την κατασκοπεύει από απόσταση καθώς δε βρίσκει το θάρρος να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του. Απελπισμένος αλλά αποφασισμένος να την κατακτήσει και να την κάνει μέρος της συλλογής του, φθάνει στα άκρα και οδηγείται στην αποτρόπαιη πράξη της απαγωγής. Κρατώντας φυλακισμένη στο κελάρι του τη νεαρή κοπέλα, πιστεύει ότι έστω και με αυτό τον τρόπο, εκείνη θα μπορέσει σταδιακά να τον γνωρίσει και να τον αγαπήσει. Η τρομοκρατημένη Μιράντα παλεύει αδιάκοπα να βρει τρόπους να δραπετεύσει και να επιστρέψει στους δικούς της ανθρώπους οι οποίοι, καθώς οι μέρες περνούν, έχουν αρχίσει ν’ ανησυχούν για την εξαφάνισή της. Ο Φρέντερικ προσπαθεί να την κερδίσει παρέχοντας της πλούσια αγαθά και εκπληρώνοντας κάθε της επιθυμία εκτός από το να την αφήσει ελεύθερη. Εξουθενωμένη η νεαρή κοπέλα νοιώθει ανάμεικτα συναισθήματα οίκτου, οργής και αγανάκτησης και πνίγεται στον ασφυκτικό κλοιό που έχει στηθεί γύρω της. Αδυνατώντας να επιβιώσει στις άθλιες συνθήκες ζωής που της επιβάλλει ο βασανιστής της και ν’ ανταποκριθεί στους όρους που της θέτει, αρρωσταίνει και πεθαίνει σιγοψιθυρίζοντας το όνομα του αγαπημένου της. Βαθιά πληγωμένος και απογοητευμένος, ο Φρέντερικ φθάνει στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Σκαλίζοντας τα προσωπικά γράμματα της Μιράντας αν και αναγκάζεται να έρθει αντιμέτωπος με την αλήθεια, δε συνειδητοποιεί τις συνέπειες των ενεργειών του. Πεπεισμένος πως δεν ευθύνεται για το θάνατό της, δε νοιώθει τύψεις και ενοχές, αλλά, προσχεδιάζει τις κινήσεις του για τον εντοπισμό του επόμενου θύματος.
Η παράσταση
Στη θεατρική μεταφορά αποδόθηκε επιδέξια η κλειστοφοβική ατμόσφαιρα ενός θρίλερ που σκιαγραφεί με λεπτομέρεια τις ψυχωτικές εμμονές ενός παρανοϊκού ατόμου και τη μονομερή αγωνία για την κατάκτηση του ερωτικού του αντικειμένου. Η μετάφραση της Μαριλένας Παναγιωτοπούλου δημιουργεί ένα θεατρικό λόγο που εναρμονίζει τη δομή και το λεξιλόγιο επιτρέποντας στους ηθοποιούς να κινηθούν άνετα τόσο στη γλωσσική όσο και στην παραγλωσσική εκφορά των ρόλων.
Η σκηνοθεσία επιβλέποντας το σύνολο της σκηνικής εκθέσεως των ηρώων του συγγραφέα σε συνάρτηση με το χώρο και τους φωτισμούς, φρόντισε σχολαστικά το ρυθμό και τη σταδιακή κορύφωση των συγκρούσεων. Χρησιμοποιήθηκε λειτουργικά κάθε γωνιά του υπόγειου σκηνικού χώρου και όλα τ’ αντικείμενα κατέχουν σημαίνουσα θέση. Οι υποβλητικοί φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα υπογραμμίζουν τις ψυχολογικές μεταπτώσεις των προσώπων ενώ η μουσική του Χρήστου Χατζή συμβάλλει στην πρόκληση της αγωνίας και στη δημιουργία ενός σασπένς που αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον του θεατή.
Δυο διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες, δυο εντελώς αντίθετοι κόσμοι έρχονται σε αντιπαράθεση στο μικρόκοσμο του John Fowles. Ο Τάσος Ιορδανίδης αποκαλύπτει σταδιακά τις αντιφατικές πτυχές της προσωπικότητας του εκκεντρικού Φρέντερικ. Ο ταλαντούχος ηθοποιός εντοπίζει και ξεδιαλύνει τις στιγμές που ο ήρωας από θύτης γίνεται θύμα αποδίδοντας με την ακρίβεια των πλούσιων εκφραστικών του μέσων τις ψυχολογικές διακυμάνσεις ενός θολωμένου νου. Η Ζέτα Δούκα ενσαρκώνει με δυναμισμό και νεύρο τη Μιράντα αποτυπώνοντας στην ερμηνεία της όλες τις συναισθηματικές εναλλαγές που βιώνει η ηρωίδα. Υποδειγματική η σκηνική χημεία των δυο ηθοποιών ιδιαίτερα σε σημεία έντονης φόρτισης, εντάσεων και βίας. Ένα ενδιαφέρον υποκριτικό δίδυμο που χειρίζεται αρμονικά τις παλινδρομήσεις στο δυναμικό πεδίο ασκήσεως μιας κεντρομόλου και μιας φυγόκεντρης δύναμης σε παράλληλη συνεύρεση.
Ο Συγγραφέας και το έργο του
Ο Βρετανός John Fowles (1926-2005) γεννήθηκε στο Έσσεξ, φοίτησε στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πριν αφιερωθεί στη συγγραφή βιβλίων, εργάστηκε ως δάσκαλος. Έγραψε κυρίως δοκίμια, νουβέλες και μυθιστορήματα που πολλά διασκευαστήκαν με μεγάλη επιτυχία για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Στα ελληνικά κυκλοφορούν βιβλία του από τις εκδόσεις Εστία : «Η Εξορία του συγγραφέα/Μια συνέντευξη», «Εβένινος πύργος» (The Ebony Tower), «Ο Μάγος» (The Magus), μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την παραμονή του συγγραφέα στις Σπέτσες, «Ο Συλλέκτης», από τις εκδόσεις Ολκός : «Η Ελληνική εμπειρία» και από τις εκδόσεις Bell : «Η Γυναίκα του Γάλλου υπολοχαγού» (The French Lieutenant’s woman), που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστές τη Meryl Strip και το Jeremy Irons.
«Ο Συλλέκτης» (1963) είναι το πρώτο μυθιστόρημα του John Fowles. Το 1966 γίνεται ταινία από το σκηνοθέτη William Wyler με τη Samantha Eggar και το Terence Stamp στους κεντρικούς ρόλους ενώ με την πάροδο του χρόνου παίζεται σε πολλές θεατρικές σκηνές του κόσμου. Στη χώρα μας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, πριν μερικά χρόνια, στο θέατρο Ιλίσια-Ντενίση σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη και με τους ηθοποιούς Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη και Μαρίνα Καλογήρου.
Η ιστορία αναφέρεται στις παράλογες πράξεις του Φρέντερικ Κλεγκ, ενός μοναχικού νεαρού που δουλεύει σαν κλητήρας στο δημαρχείο της πόλης του και στον ελεύθερο χρόνο του συλλέγει πεταλούδες. Ο Φρέντερικ έχοντας κερδίσει υπέρογκο ποσό χρημάτων στο λαχείο, εγκαταλείπει τη δουλειά του και εγκαθίσταται σ’ ένα μεγάλο σπίτι στην εξοχή. Έχει ερωτευτεί μια νεαρή φοιτήτρια της σχολής Καλών Τεχνών, τη Μιράντα Γκρέυ, που τη θαυμάζει και την κατασκοπεύει από απόσταση καθώς δε βρίσκει το θάρρος να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του. Απελπισμένος αλλά αποφασισμένος να την κατακτήσει και να την κάνει μέρος της συλλογής του, φθάνει στα άκρα και οδηγείται στην αποτρόπαιη πράξη της απαγωγής. Κρατώντας φυλακισμένη στο κελάρι του τη νεαρή κοπέλα, πιστεύει ότι έστω και με αυτό τον τρόπο, εκείνη θα μπορέσει σταδιακά να τον γνωρίσει και να τον αγαπήσει. Η τρομοκρατημένη Μιράντα παλεύει αδιάκοπα να βρει τρόπους να δραπετεύσει και να επιστρέψει στους δικούς της ανθρώπους οι οποίοι, καθώς οι μέρες περνούν, έχουν αρχίσει ν’ ανησυχούν για την εξαφάνισή της. Ο Φρέντερικ προσπαθεί να την κερδίσει παρέχοντας της πλούσια αγαθά και εκπληρώνοντας κάθε της επιθυμία εκτός από το να την αφήσει ελεύθερη. Εξουθενωμένη η νεαρή κοπέλα νοιώθει ανάμεικτα συναισθήματα οίκτου, οργής και αγανάκτησης και πνίγεται στον ασφυκτικό κλοιό που έχει στηθεί γύρω της. Αδυνατώντας να επιβιώσει στις άθλιες συνθήκες ζωής που της επιβάλλει ο βασανιστής της και ν’ ανταποκριθεί στους όρους που της θέτει, αρρωσταίνει και πεθαίνει σιγοψιθυρίζοντας το όνομα του αγαπημένου της. Βαθιά πληγωμένος και απογοητευμένος, ο Φρέντερικ φθάνει στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Σκαλίζοντας τα προσωπικά γράμματα της Μιράντας αν και αναγκάζεται να έρθει αντιμέτωπος με την αλήθεια, δε συνειδητοποιεί τις συνέπειες των ενεργειών του. Πεπεισμένος πως δεν ευθύνεται για το θάνατό της, δε νοιώθει τύψεις και ενοχές, αλλά, προσχεδιάζει τις κινήσεις του για τον εντοπισμό του επόμενου θύματος.
Η παράσταση
Στη θεατρική μεταφορά αποδόθηκε επιδέξια η κλειστοφοβική ατμόσφαιρα ενός θρίλερ που σκιαγραφεί με λεπτομέρεια τις ψυχωτικές εμμονές ενός παρανοϊκού ατόμου και τη μονομερή αγωνία για την κατάκτηση του ερωτικού του αντικειμένου. Η μετάφραση της Μαριλένας Παναγιωτοπούλου δημιουργεί ένα θεατρικό λόγο που εναρμονίζει τη δομή και το λεξιλόγιο επιτρέποντας στους ηθοποιούς να κινηθούν άνετα τόσο στη γλωσσική όσο και στην παραγλωσσική εκφορά των ρόλων.
Η σκηνοθεσία επιβλέποντας το σύνολο της σκηνικής εκθέσεως των ηρώων του συγγραφέα σε συνάρτηση με το χώρο και τους φωτισμούς, φρόντισε σχολαστικά το ρυθμό και τη σταδιακή κορύφωση των συγκρούσεων. Χρησιμοποιήθηκε λειτουργικά κάθε γωνιά του υπόγειου σκηνικού χώρου και όλα τ’ αντικείμενα κατέχουν σημαίνουσα θέση. Οι υποβλητικοί φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα υπογραμμίζουν τις ψυχολογικές μεταπτώσεις των προσώπων ενώ η μουσική του Χρήστου Χατζή συμβάλλει στην πρόκληση της αγωνίας και στη δημιουργία ενός σασπένς που αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον του θεατή.
Δυο διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες, δυο εντελώς αντίθετοι κόσμοι έρχονται σε αντιπαράθεση στο μικρόκοσμο του John Fowles. Ο Τάσος Ιορδανίδης αποκαλύπτει σταδιακά τις αντιφατικές πτυχές της προσωπικότητας του εκκεντρικού Φρέντερικ. Ο ταλαντούχος ηθοποιός εντοπίζει και ξεδιαλύνει τις στιγμές που ο ήρωας από θύτης γίνεται θύμα αποδίδοντας με την ακρίβεια των πλούσιων εκφραστικών του μέσων τις ψυχολογικές διακυμάνσεις ενός θολωμένου νου. Η Ζέτα Δούκα ενσαρκώνει με δυναμισμό και νεύρο τη Μιράντα αποτυπώνοντας στην ερμηνεία της όλες τις συναισθηματικές εναλλαγές που βιώνει η ηρωίδα. Υποδειγματική η σκηνική χημεία των δυο ηθοποιών ιδιαίτερα σε σημεία έντονης φόρτισης, εντάσεων και βίας. Ένα ενδιαφέρον υποκριτικό δίδυμο που χειρίζεται αρμονικά τις παλινδρομήσεις στο δυναμικό πεδίο ασκήσεως μιας κεντρομόλου και μιας φυγόκεντρης δύναμης σε παράλληλη συνεύρεση.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Ο Συλλέκτης» του John Fowles
Μετάφραση : Μαριλένα Παναγιωτοπούλου
Σκηνοθεσία : Γιάννης Βούρος
Μουσική : Χρήστος Χατζής
Κοστούμια : Λαμπρινή Καρδαρά
Φωτισμοί : Χριστίνα Θανάσουλα
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Ζέτα Δούκα και Τάσος Ιορδανίδης
ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΓΩ-STUDIO
Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο, τηλ. 210 52 01 684
Δευτέρα-Τρίτη 21. 15
«Ο Συλλέκτης» του John Fowles
Μετάφραση : Μαριλένα Παναγιωτοπούλου
Σκηνοθεσία : Γιάννης Βούρος
Μουσική : Χρήστος Χατζής
Κοστούμια : Λαμπρινή Καρδαρά
Φωτισμοί : Χριστίνα Θανάσουλα
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Ζέτα Δούκα και Τάσος Ιορδανίδης
ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΓΩ-STUDIO
Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο, τηλ. 210 52 01 684
Δευτέρα-Τρίτη 21. 15
