Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2009

«Φώτα και Σκιές»


Με συνέπεια ως προς τους στόχους και το ρεπερτόριο της και έχοντας συσπειρώσει ένα κοινό που παρακολουθεί πιστά τα βήματα της, η ομάδα «Νάμα» προκαλεί για άλλη μια φορά το ενδιαφέρον της στήλης παρουσιάζοντας ένα σύγχρονο κοινωνικο-πολιτικό έργο ωμού ρεαλισμού με μαύρο χιούμορ και στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ.
Το «Rottweiler» του Ισπανού Guillermo Heras υπονομεύει το παγιωμένο σύστημα τηλεόραση – παθητικός τηλεθεατής σχολιάζοντας ταυτόχρονα τις ακραίες κοινωνικές παθογένειες του ρατσισμού και εθνικισμού που στην εποχή μας φουντώνουν λόγω του μεταναστευτικού κύματος.
Στο έργο του Heras συγκρούονται αιματηρά δύο κόσμοι. Η δράση εκτυλίσσεται στο στέκι του Ροτβάϊλερ, ενός νεοναζί σκίνχεντ που ζει σε μια υποβαθμισμένη περιοχή της Μαδρίτης. Εκεί, τον επισκέπτεται για να του πάρει συνέντευξη ο Χάϊμε, ένας φιλόδοξος και αδίστακτος δημοσιογράφος. Ο αριβισμός μιας εκπομπής που κυνηγά ανελέητα τα υψηλά νούμερα, δίνει βήμα στη νοσηρότητα των απόψεων και πρακτικών των ακροδεξιών σκίνχεντ, προκαλώντας μια έκρυθμη κατάσταση.
Οι σκίνχεντς αποτελούν ένα κίνημα που γεννήθηκε κυρίως στις εργατικές συνοικίες της Γερμανίας κι εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον Δυτικό κόσμο, έχοντας ως κύριο χαρακτηριστικό αυτό που υποδηλώνει το όνομά του. Το ξυρισμένο κεφάλι, προσπαθεί ν’ απαντήσει «σημειολογικά» στο μακρύ μαλλί, που καθιερώθηκε ως «σημείο» των κινημάτων κοινωνικής αμφισβήτησης από το 1960 και μετά ενώ το λευκό χρώμα συμβολίζει την καθαρότητα και την ανωτερότητα της αρίας φυλής.

Κραυγή αφύπνισης
Ένα από τα σημαντικότερα φαινόμενα, τόσο σε μακροκοινωνιολογικό όσο και σε μικροκοινωνιολογικό επίπεδο, είναι η σχέση μας με την ετερότητα, που σε σημαντικό βαθμό πλάθει και την εικόνα μας για τον εαυτό και τον κόσμο. Η εικόνα αυτή, είτε ατομική είτε συλλογική, δομείται τόσο από ευρύτερους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες, (όπως οι αξίες, τα προβλήματα μιας εποχής μα και η κοινωνική τάξη), όσο και από τα ιδιαίτερα, «ιδιοσυγκρασιακά μας χαρακτηριστικά», αυτό που αποκαλούμε «ροπή του χαρακτήρα». Θα έμενε όμως «επικίνδυνα ανεξάρτητη» εάν σε αυτήν δεν παρενέβαιναν οι αναπαραστατικοί μηχανισμοί όπως τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Μηχανισμοί, η αναπαράσταση των οποίων δεν είναι «ουδέτερη», μα «επιλεκτική», αφού παρουσιάζουν πλευρές του κόσμου που είναι σύμφωνες με την όποια ιδεολογία είναι κυρίαρχη κάθε φορά.
Όπως σημειώνει η Ελένη Καρασαββίδου στο σύγγραμμα Ο Απειλητικός Άγριος κι ο Προσδοκώμενος Μεσσίας «σκοπός συχνά δεν είναι η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας μα η χειραγώγηση της κοινωνικής κινητικότητας, ώστε σχεδόν κάθε προσπάθεια ουσιαστικής μεταβολής να παρουσιάζεται με τρόπο που να φαντάζει ως απειλητική για το σύνολο του πολιτισμού μας, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη της κοινωνικής ακινησίας προς όφελος συγκεκριμένων ομάδων που βρίσκονται στην πυραμίδα της. Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τις μεταβολές γύρω μας και τοποθετούμε τον εαυτό μας μέσα σ’ αυτές δείχνει όμως πολλά και σημαντικά για το πως διαπραγματευόμαστε την ατομική ή συλλογική ταυτότητα σε μεταβατικές εποχές σαν τη δική μας»
Η συλλογική μας αυτοεικόνα τα τελευταία χρόνια διαμορφώνεται (ανάμεσα σε άλλα συνεκτικά ή μη) και από αυτήν την αίσθηση απειλής που δημιουργείται καθώς οι κοινωνίες μας γίνονται πολυπολιτισμικές και πολυφυλετικές. Ως «αμυντικό αντίβαρο» η ξενοφοβία, η ανεργία και ο ρατσισμός, θρέφουν νεοναζιστικά κινήματα σε όλη την Ευρώπη. Κινήματα που για «επανδρωθούν» από νέους χρησιμοποιούν «απτά χαρακτηριστικά» μιας εφηβικής γλώσσας. Ξυρισμένο κεφάλι, μπότες, αμπέχωνο, συγκεκριμένες ορολογίες.
Σε γενικές γραμμές αυτά είναι τα θέματα (Σκίνχεντς και ΜΜΕ) με τα οποία καταπιάνεται ο Guillermo Heras στο έργο του «Rottweiler». Σημαντικό είναι ότι στο έργο την θέση του «άλλου» απέναντί μας κατέχει ο νεοναζί, ο ίδιος που καταγγέλλει τους «άλλους». Έτσι «η αντίληψη της ετερότητας στο έργο γίνεται στρεψόδικη και η κοινωνία τοποθετείται μπροστά από έναν εφιαλτικό καθρέφτη».

Η παράσταση
Η ομάδα «Νάμα» διασκεύασε, με την έγκριση του συγγραφέα, το αρχικό κείμενο δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη των χαρακτήρων και της πλοκής. Έτσι, προστέθηκαν διαλογικά μέρη που προέκυψαν από αυτοσχεδιασμούς κατά τη διάρκεια των πολύμηνων προβών και ένας δεύτερος χαρακτήρας, ένας μη συνειδητοποιημένος σκίνχεντ που συνυπάρχει με τον ιδεολόγο και απόλυτα αποφασισμένο Ροτβάϊλερ.
Η σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη εστίασε στα στοιχεία που αναδεικνύουν τον παγκόσμιο χαρακτήρα του έργου. Η χρήση κινηματογραφικών εικόνων αποδεικνύεται ευεργετική και παρέχει με συμπυκνωμένο τρόπο πληροφορίες για το κίνημα και την εποχή. Ο τρόπος που το υλικό αυτό ενσωματώνεται στα διαλογικά μέρη κρίνεται υποδειγματικός και ξεφεύγει – τουλάχιστον σ’ ένα βαθμό – από την υπερβολή και τις κοινότοπες ευκολίες.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης θα προβληθούν μαγνητοσκοπημένες παρεμβάσεις. Ο δάσκαλος του Αντόνιο (Δημήτρης Καταλειφός) και η πρώην κοπέλα του (Ιωάννα Τζώρα) κάνουν δηλώσεις για την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του ενώ η φωνή της μητέρας (Δάφνη Λαρούνη) που αρνείται να μιλήσει για το παιδί της θα σκορπίσει πολλά ερωτηματικά για την περίοδο της παιδικής του ηλικίας. Σε όλη τη διάρκεια του έργου προβάλλεται σε video wall η συνέντευξη με πολλά κοντινά πλάνα στα πρόσωπα και την απόπειρα εκβιασμού συναισθημάτων. Οι τίτλοι τέλους στο φινάλε, με την επίλεκτη θέση των χορηγών, αποτελούν ένα ακόμη αιχμηρό σχόλιο για τον κυνισμό και την τηλεοπτική αδηφαγία.
Η παράσταση διαθέτει ρυθμό, ένταση και ενέργεια καθώς στιγματίζεται από δυναμικές ερμηνείες. Ο Δημήτρης Λάλος, στο ρόλο του Αντόνιο Βερμούδες (Ροτβάϊλερ) σκιαγραφεί την αινιγματική φύση του ήρωα με ψυχρή, παγερή έκφραση στο πρόσωπο και ελεγχόμενες χειρονομίες που προδίδουν σημάδια διαταραγμένης ψυχοσύνθεσης. Ο Γιάννης Ράμος (Χάιμε) υπογραμμίζει τη σοβαροφάνεια, τη φαιδρότητα αλλά και την αλαζονεία του δημοσιογράφου που διακατέχεται από την ψευδαίσθηση ότι ελέγχει απόλυτα την εξέλιξη της κατάστασης. Ένα άλλο ενδιαφέρον σχόλιο στο ρόλο αποτελεί ο σιωπηλός αυτοσχεδιασμός που υπονοεί τη χρήση ναρκωτικών ουσιών κατά τη διάρκεια διαλείμματος για διαφημίσεις. Ο κύριος Ράμος ξεσκεπάζει το προσωπείο της υποκρισίας που έχει ενδυθεί ο ήρωας του ασκώντας ανελέητη κριτική, στα όρια της σάτιρας.
Ο Δημήτρης Καπετανάκος (Ράφα) πλάθει έναν ολοκληρωμένο χαρακτήρα και λειτουργεί σαν εκτελεστικό όργανο ενός εγκεφάλου που του έχει εμβολιάσει ξένες ιδέες. Ως κάμεραμαν, ο Γιάννης Τρίμμης (Χουάν) κινείται ανάμεσα στους δυο κόσμους και αποδίδει επιδέξια την ισορροπητική δομή που εκφράζει ο ρόλος του.
Στο κέντρο του σκηνικού χώρου που διαμόρφωσε ο Γιώργος Χατζηνικολάου κρέμεται ένας σάκος του μποξ ενώ όλα τα αντικείμενα κατέχουν μια συνυποδηλωτική θέση. Την ατμόσφαιρα αγωνίας και σασπένς διαμορφώνουν η μουσική του Μάριου Στρόφαλη και οι καίριοι φωτισμοί του μετρ Βασίλη Κλωτσοτήρα.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Rottweiler» του Guillermo Heras
Από την ομάδα «Νάμα»
Μετάφραση : Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία : Ελένη Σκότη
Σκηνικά – Κοστούμια : Γιώργος Χατζηνικολάου
Μουσική : Μάριος Στρόφαλης
Φωτισμοί : Βασίλης Κλωτσοτήρας
Τους ρόλους ερμηνεύουν : Δημήτρης Λάλος, Γιάννης Ράμος, Δημήτρης Καπετανάκος και Γιάννης Τρίμμης

ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ
Ναυπλίου 12, Κολωνός, τηλ. 210 51 38 067
Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο 21.00, Κυριακή 19.00