«Στο σώμα της» των Ελένης Ευθυμίου, Σοφίας Ευτυχιάδου και Νεφέλης Μαϊστράλη στο Εθνικό Θέατρο (Κτήριο Τσίλλερ – Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος»)

 

     Πρώτη εικόνα: μια εύσωμη γυναίκα γεννά. Η μητέρα της, πανικόβλητη δίπλα της, τραυλίζει. Δεν τολμά να ξεστομίσει αυτό που βλέπει. Αστεία και δραματική ταυτόχρονα. Στο τέλος κατορθώνει να το ξεστομίσει εκφράζοντας ξεκάθαρα τη δυσαρέσκειά της. Το μωρό είναι κορίτσι. Η γυναίκα που το γέννησε δεν ασπάζεται τα αισθήματά της, αντιθέτως, πανηγυρίζει. Μαζί της και ένας χορός γυναικών που την περιβάλει. Στα δύο πρόσωπα αποτυπώνονται αντικρουόμενες αντιλήψεις και στερεότυπα από καταβολής κόσμου: η γυναίκα-αιτία κάθε κακού και η γυναίκα-πηγή χαράς και ζωής. Δεν ήταν (και δεν είναι) εύκολο να είσαι γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο ο οποίος επιθυμεί διαρκώς να υποτιμά, να εξουσιάζει, να εμπορεύεται, να κακοποιεί… ένα σώμα που δεν του ανήκει.

     Το σπονδυλωτό έργο που συνυπογράφουν η Ελένη Ευθυμίου, η Σοφία Ευτυχιάδου και η Νεφέλη Μαϊστράλη είναι μια σκηνική σύνθεση-σπουδή-γιορτή γύρω από την αναζήτηση της ταυτότητας, την ελευθερία και το δικαίωμα της γυναίκας να αυτοπροσδιορίζεται και να ορίζει η ίδια το σώμα της. Να είναι υπερήφανη που είναι γυναίκα, να μην ντρέπεται, να μην φοβάται, να μην χαμηλώνει το βλέμμα, να μην ακυρώνονται τα δικαιώματά της. Ένας τρυφερός ύμνος στους αγώνες για τη χειραφέτηση. Ένα πλούσιο μωσαϊκό από δυνατές εικόνες, έντονες μυρωδιές, οδυνηρές μνήμες, χαρούμενες και λυπητερές ιστορίες, μύθους, ονόματα και αφηγήσεις.

     Μέσα από σύντομα κεφάλαια-στιγμιότυπα, η παράσταση «Στο σώμα της» αποτινάζει ενοχικά σύνδρομα, φόβους και συστολές και τολμάει να μιλήσει απελευθερωμένα και χωρίς συμπλέγματα ακόμη και για τα πιο άβολα ζητήματα. Άλλοτε με παιχνιδιάρικο ή αιχμηρό χιούμορ κι άλλοτε με ρεαλιστική ωμότητα και ακρίβεια γίνεται λόγος για την αμηχανία στην πρώτη έμμηνο ρύση, τις δύσκολες μέρες κάθε μήνα, την ανακάλυψη του έρωτα και της ηδονής, την αυτοϊκανοποίηση, τα αδηφάγα και πρόστυχα βλέμματα των ανδρών, τις κακοποιητικές συμπεριφορές στις σχέσεις, την ασφυκτική και χειριστική πίεση του περίγυρου για γάμο και απόκτηση παιδιών, το δικαίωμα στη διακοπή της κύησης, την εμμηνόπαυση, τη μοναξιά, τα γηρατειά αλλά και κάθε υπόδειξη-προσταγή για το πώς πρέπει να ζει μια γυναίκα.

     Ο πολύσημος σκηνικός χώρος της Ευαγγελίας Κιρκινέ αναδεικνύει μετωνυμικά το γυναικείο καταφύγιο του αιώνιου θηλυκού. Ένας μυστικός παράδεισος καλλωπισμού (τουαλέτες), ένα υδάτινο περιβάλλον χαλάρωσης αλλά και πόνου (πισίνα), μια πασαρέλα σωμάτων και ψυχών. Την ίδια αισθητική γραμμή θηλυκότητας ακολουθούν τα κοστούμια της Διδούς Γκόγκου. Οι μουσικοί ήχοι της Σοφίας Καμαγιάννη, η μουσική διδασκαλία της Μελίνας Παιονίδου, η κίνηση της Ξένιας Θεμελή και οι φωτισμοί της Ζωής Μολυβδά-Φαμέλη αποκαλύπτουν τους μη ορατούς υπαινιγμούς που κατακλύζουν τη δράση του λόγου.  

     Η σκηνοθεσία της Ελένης Ευθυμίου ενορχηστρώνει ευφάνταστα και εύρυθμα τα μικροεπεισόδια προβάλλοντας σθεναρά την αθωότητα της αμηχανίας και το ανεπιτήδευτο στους μονολόγους και τις ομαδικές δράσεις. Σκηνές ανθολογίας, μεταξύ άλλων, η επίδειξη σειράς καλλυντικών (καυστικό χιουμοριστικό σχόλιο για την καταναλωτική μανία που επιβάλει στη γυναίκα να είναι πάση θυσία όμορφη και λαμπερή), η εργαζόμενη γυναίκα με τα τρία μωρά που τρέχει και δεν φθάνει (στην εξοντωτική καπιταλιστική κοινωνία), η συγκινητική εξομολόγηση μιας φυλλομετάβασης, οι ανησυχίες για το βάρος, το τραγούδι της κλειτορίδας, τα λογοπαίγνια, οι ρήσεις και οι παροιμίες για το αιδοίο, τα συνώνυμα για το γυναικείο στήθος και η τελευταία σκηνή της βροχής που απογειώνει την παράσταση.

     Ένας θίασος δώδεκα γυναικών, διαφορετικών ηλικιών, σωματότυπων, χαρακτηριστικών, οργώνει στην κυριολεξία τη σκηνή αρθρώνοντας μέσα από κατακερματισμένες αφηγήσεις (ατομικές και ομαδικές) και μια επίφαση δραματοποιημένου αλαλούμ, έναν βαθιά υπαρξιακό λόγο. Η Αλίκη Αλεξανδράκη, η Φένια Αποστόλου, η Ξένια-Μαρία Γκιουλεμέ, η Αγγελική Δεληθανάση, η Ίντρα Κέιν, η Μαρία Κεχαγιόγλου, η Ιωάννα Μαυρέα, η Κατερίνα Παπανδρέου, η Χάρις Σερδάρη, η Νάνσυ Σιδέρη, η Μαρία Σκουλά και η Κωνσταντίνα Τάκαλου μαγεύουν το κοινό ερμηνεύοντας κάθε μια ένα προσωπικό άλγος καθώς δημιουργούν μια κυκλική κίνηση λόγου και δράσεως που οδηγεί σε αποκορύφωμα σκηνικής δίνης.