«Ρινόκερος» του Ιονέσκο στο Θέατρο Κιβωτός

    

       Εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου, ο γαλλόφωνος ρουμάνος δραματουργός Ευγένιος Ιονέσκο αποκάλεσε «δυσφορία της ύπαρξης» το βίωμα της παραδοξότητας του σύμπαντος, της εισβολής της φρίκης στην κοινοτοπία της καθημερινότητας. Στο δοκίμιό του, «Η εμπειρία του θεάτρου», διευκρινίζει ότι για να ξεκολλήσουμε από το καθημερινό, από τη συνήθεια, από την πνευματική οκνηρία που μας κρύβει το παράδοξο του κόσμου, πρέπει να δεχτούμε μια πραγματική κατακεφαλιά. Πρέπει να επιχειρήσουμε ένα είδος καταρράκωσης του υπαρκτού, που θα προηγηθεί από την καινούργια του ακεραιότητα. Ο Ιονέσκο, συνεπής προς τα λεγόμενά του, δόμησε τα έργα του επάνω σε αλλόκοτες εικόνες, οι οποίες αποκτούν παραδοξότητα επειδή εντάσσονται σε ένα πλαίσιο ομαλότητας!

      Στον «Ρινόκερο» (1959), ο συγγραφέας περιγράφει μια κοινωνία η οποία, μέσα από τη διογκούμενη ορμή της κοινής γνώμης, αποφασίζει να μεταβληθεί σε κοινότητα ρινόκερων. Το έργο θέτει στο στόχαστρο το ήθος της συναίνεσης, είτε αυτή απορρέει από τις συμβάσεις της κοινής λογικής στο πλαίσιο της συνήθους ζωής είτε από τις προδήλως ολοκληρωτικές συμβάσεις του φασισμού και του κομμουνισμού. Στην προκειμένη περίπτωση, ο Ιονέσκο αποσκοπεί στην απομυθοποίηση όλων εκείνων των ιδεολογιών που επιδιώκουν να εξαλείψουν τη διαφοροποίηση μεταξύ της ατομικότητας και της υπαγωγής σε ένα σύνολο. Απώτερος στόχος του είναι να αναδείξει τη συλλογική υστερία που ελλοχεύει πίσω από την επιφάνεια της λογικής.      

      Ο Γιάννης Κακλέας λειτουργεί συστηματικά μέσα από την κατάλυση και την ανασύνθεση του κειμενικού μικροκόσμου κάθε συγγραφέα και παραδίδει στο κοινό μια νέα, δική του σκηνική εκδοχή. Το τελικό υλικό προβάλλει τη διαλεκτική αλλά κυρίως την κριτική στάση του σκηνοθέτη τόσο απέναντι στο έργο όσο και στην αισθητική που πρεσβεύει. Έτσι και στην παρούσα περίπτωση, ο Γιάννης Κακλέας προτείνει μια σκηνική σύνθεση καταιγιστικών ετερόκλητων εικόνων που επιχειρούν να αποτυπώσουν, με σύγχρονα συμφραζόμενα, την έκφραση της ρινοκερίτιδας. Η σκηνοθεσία εστιάζει στον άνθρωπο του 21^ου αιώνα, δέσμιο της τεχνολογίας, δουλικό ακόλουθο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εύπιστο θεατή μέσων μαζικής υπέρ και παρά – πληροφόρησης, θύμα τυχοδιωκτικών πολιτικών και παθητικό δέκτη κάθε μορφής προπαγάνδας. 

     Η παράσταση του Γιάννη Κακλέα κατακλύζεται από βιντεοπροβολές και εξω-κειμενικές επεμβάσεις. Η τεράστια παροχή πληροφοριών εκ μέρους των σκηνικών δρώντων και δρωμένων παροπλίζει την προσθετική ή αφαιρετική φαντασία του θεατή. H έννοια του εξεγερμένου ανθρώπου και η ιδεολογία της αντίστασης υπογραμμίζονται με ευθύβολο τρόπο χάρη στον Άρη Σερβετάλη στον ρόλο του Μπερανζέ. Τη διανομή συμπληρώνει ένας ξεχωριστός θίασος ταλαντούχων ηθοποιών: Έλλη Τρίγγου, Στέλιος Ιακωβίδης, Ροζαλία Κυρίου, Θάνος Μπίρκος, Πάνος Παπαδόπουλος, Αγγελική Τρομπούκη, Κωστής Μπούντας, Αναστασία Στυλιανίδη.