Τετάρτη 18 Ιουλίου 2007

Λουτρό αίματος

Στο Θέατρο Τέχνης στην οδό Φρυνίχου, η θεατρική ομάδα «Αρένα» ανεβάζει σε νέα μετάφραση της Εύας Σιμάτου την πρωτόλεια τραγωδία του Σαίξπηρ «Τίτος Ανδρόνικος», έργο βίαια προκλητικό, βαθιά πολιτικό και φύσει ανθρώπινο που εξερευνά τα όρια της συμπεριφοράς του ατόμου.
Με αφορμή θέματα και τάσεις που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο όπως η βία της εξουσίας, η σχέση θύματος- θύτη, η θέση της μονάδας μέσα στο κοινωνικοπολιτικό σύστημα, η ομάδα «Αρένα» επιλέγει πάντα να συνδιαλέγεται με κλασικά και σύγχρονα κείμενα. Μέχρι σήμερα έχουν παρουσιαστεί σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Σωτηρίου οι παραστάσεις : «Χάι Αμέρικα» σε δυο εκδοχές και «Η Τέντα».
Στη νεανική τραγωδία του Σαίξπηρ σωρεύονται στη σκηνή φόνοι, μοιχείες, εκδικήσεις, θυέστεια δείπνα και τελικά τα νεκρά σώματα σχεδόν όλων των θεατρικών προσώπων. Μέσα από μια εξαρθρωμένη και σάπια Ρώμη που νικάει μετά από δεκαετείς πολέμους τους βαρβάρους Γότθους, με την επιστροφή του ένδοξου στρατηγού Τίτου Ανδρόνικου ερχόμαστε σε επαφή με την ωμότητα και τη βία ενός μαρμαρωμένου πολιτισμικού κώδικα αλλά και με τον παραλογισμό του ακραίου ανθρώπινου πόνου που οδηγεί στο ένστικτο της εκδίκησης.
Στον εικοστό αιώνα, η επίδραση του θεωρητικού Αρτώ με το θέατρο της σκληρότητας προκάλεσε αναβιώσεις της κάπως λησμονημένης τραγωδίας που πρόσφερε στον Ολίβιε και τη Βίβιεν Λη μια μεγάλη επιτυχία στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο Πήτερ Μπρουκ. Στην Ελλάδα, το έργο έχει ανέβει από το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου.
Η σκηνοθετική ματιά του Αλέξανδρου Σωτηρίου άντλησε στοιχεία από τρεις διαφορετικές φόρμες θεάτρου : τον αγγελιοφόρο από την αρχαία ελληνική τραγωδία, τα σκιάχτρα από το αφρικανικό πολιτικό θέατρο ενώ υπάρχουν αναφορές στο θέατρο Νο. Το εγχείρημα του ανεβάσματος αυτού του σοκαριστικά βίαιου έργου που παρουσιάζεται σπάνια είναι τολμηρό. Στους σκηνοθέτες τίθεται πάντα το ζήτημα της σκηνικής απόδοσης των βίαιων σκηνών. Ο Αλέξανδρος Σωτηρίου απέφυγε την υπερβολή στο θέμα της απεικόνισης της βίας. Στην παράσταση η χρήση της κούκλας αποδείχθηκε εύστοχη. Ο αποτρόπαιος βιασμός, οι ακρωτηριασμοί και τα ειδεχθή εγκλήματα διαπράττονται πάνω σε πλαστικές κούκλες φτιαγμένες από μαύρες σακούλες που παριστάνουν τα κουφάρια. Κατά τη διάρκεια της παράστασης είτε σε κίνηση είτε σε ακινησία παραμένουν ενεργά σημεία-σύμβολα επιφορτίζοντας συγκινησιακά την ατμόσφαιρα.
Η μεταφορά της δράσης στο φουαγιέ στην έναρξη του δεύτερου μέρους δεν έχει άμεσα ανιχνεύσιμη πρόθεση. Η επιλογή των σκηνών μας δίνει κάποια πιθανή εξήγηση : η σκηνή στο πάνω μέρος του φουαγιέ όπου ο Τίτος θρηνεί για το χαμό μιας μύγας (!) παρεκκλίνει από το γενικότερο ύφος του έργου. Όσο για τη σκηνή όπου η Λαβίνια αποκαλύπτει τους βιαστές της, ο κάτω χώρος του φουαγιέ λειτουργεί ως εκκύκλημα καθώς φανερώνει ένα έγκλημα που έχει διαπραχθεί εκτός σκηνής.
Το σκηνικό φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από το πλαστικό υλικό που φτιάχνονται οι μαύρες σακούλες απορριμμάτων, είναι υποβλητικό. Το μαύρο (και το κόκκινο χρώμα σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή) αναδεικνύει το χαρακτήρα του σκοτεινού και αιματοβαμμένου έργου. Στα κοστούμια δεν ακολουθείται ενιαία υφολογική γραμμή. Τα μεγάλα κοσμήματα και οι μανδύες που φορούν οι κεντρικοί ρόλοι παραπέμπουν εύστοχα στη Ρωμαϊκή εποχή. Γεύση εξωτικού στοιχείου εντοπίζεται στα κοστούμια της Ταμόρα και του Ααρών. Οι ήχοι της ζωντανής μουσικής-εξαιρετική η δουλειά του Γιώργου Διαμαντόπουλου- υπογραμμίζοντας καταστάσεις και εναλλαγές συναισθημάτων πλημμυρίζουν την παράσταση και την απογειώνουν. Σε ορισμένες σκηνές θα μπορούσε να θεωρηθεί προβληματικός ο σχεδιασμός των φωτισμών, με τη χρήση φακών. Ωστόσο υποθέτουμε ότι η επιλογή μιας υποφωτισμένης σκηνής υπογραμμίζει τη σκοτεινότητα του έργου.
Το σύνολο των ηθοποιών λειτούργησε κάποιες στιγμές ομαδικά παραπέμποντας σε χορό αρχαίας τραγωδίας. Ο Τίτος Ανδρόνικος του Αλέξανδρου Σωτηρίου ακροβατεί ανάμεσα στη σκληρότητα και το συναίσθημα. Η περιφορά του ημίγυμνου πλαδαρού εφιδρωμένου σώματός του αποτυπώνει την εξάντληση ενός στρατηγού που έχει αναλωθεί προασπίζοντας τη Ρώμη και έχει χάσει στη μάχη τους περισσότερους γιούς του. Στο πρόσωπο του Τίτου Ανδρόνικου εμπαίζεται, χλευάζεται, ατιμάζεται και μαρτυράει ένας ολάκερος κόσμος, που πολέμησε, σκοτώθηκε, θυσιάστηκε κι η αμοιβή του ήταν να βιαστεί η θέλησή του, να προδοθεί και ν’ ακρωτηριαστεί απ’ το χέρι που πολέμησε τους εχθρούς. Η Εύα Σιμάτου ενσάρκωσε το ρόλο της Ταμόρα με τα πλούσια εκφραστικά της μέσα χαρίζοντας μας μια δυναμική ερμηνεία. Ως Λαβίνια, η Μαρία Γεωργιάδη πλάθει στην αρχή μια στιβαρή φιγούρα και στη συνέχεια μέσα από τη σιωπή της αναδεικνύει τον πόνο αλλά και την εσωτερική δύναμη της ηρωίδας. Ο Αλέξης Σαρηπανίδης απέδωσε ιδανικά το δαιμόνιο Ααρών. Ο Αλέξης Κλήμος και ο Ναθάνιελ Ραντλ ανταποκρίθηκαν με άνεση και αποτελεσματικά στους πολλαπλούς ρόλους.



Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Τίτος Ανδρόνικος» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Από τη θεατρική ομάδα «Αρένα»
Σκηνοθεσία-Διασκευή : Αλέξανδρος Σωτηρίου
Μετάφραση : Εύα Σιμάτου
Σκηνικά- Κοστούμια : Μιχάλης Τοπκαράς
Μουσική : Γιώργος Διαμαντόπουλος
Φωτισμοί : Νίκος Σωτηρόπουλος
Καλλιτεχνική επιμέλεια : Δημήτρης Οικονόμου
Παίζουν : Αλέξης Σαρηπανίδης, Αλέξανδρος Σωτηρίου, Εύα Σιμάτου, Μαρία Γεωργιάδη, Αλέξης Κλήμος, Ναθάνιελ Ραντλ, Αναστασία Γεωργοπούλου και Ζήσης Παπαϊωάνου

ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ
Φρυνίχου 14, Πλάκα, τηλ. 210 32 22 464

Δεν υπάρχουν σχόλια: