Αναπάντητα ερωτήματα

Στο θέατρο «Φούρνος», η εταιρεία θεάτρου «Δυτικά της Πόλης» παρουσιάζει το έργο «The Black-eyed» της παλαιστινιακής καταγωγής Αμερικανίδας Betty Shamieh. Πρόκειται για την τρίτη παραγωγή της ομάδας που έχει επίσης ανεβάσει τις παραστάσεις «Εις το ρεύμα της ζωής τους», έργο βασισμένο σε διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου και «Αρχείο Γιόχαν Φάτσερ» του Μπέρτολτ Μπρέχτ.
Η Betty Shamieh είναι συγγραφέας, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός και έχει συνεργαστεί σε παραγωγές μεγάλων θεατρικών οργανισμών. Σημαντικά έργα της είναι μεταξύ άλλων : «Roar», «Chocolate in Heat», «Territories», «Fit for the Queen». Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, έχει διαμορφωθεί στις Η.Π.Α. ένας πυρήνας γυναικών αραβικής καταγωγής γεννημένων στην Αμερική στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 που προσπαθεί μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση να διατυπώσει απόψεις για όσα διαδραματίζονται γύρω του, να καταρρίψει στερεότυπα, ρατσιστικές αντιλήψεις και να εκφράσει την πολυπλοκότητα του να ζει κανείς ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς, ανάμεσα σε δύο κόσμους.
Στο «The Black-Eyed», τέσσερις Παλαιστίνιες γυναίκες από διαφορετικές εποχές συναντιούνται μετά το θάνατό τους σε έναν ακαθόριστο χώρο, κάτι σαν αίθουσα αναμονής και περιμένουν μπροστά στην κλειστή πόρτα των Μαρτύρων. Αν και μας παραπέμπει στο «Κεκλεισμένο των Θυρών» του Jean-Paul Sartre, δε διαθέτει ωστόσο ούτε την τραγική ούτε τη διαχρονική και οικουμενική του διάσταση. Στο μικρόκοσμο της Shamieh, οι ηρωίδες μέσα από μονολόγους-ποταμούς που ξεχειλίζουν από ανάμεικτα συναισθήματα διηγούνται με αφορμή τις προσωπικές τους ιστορίες, την ιστορία της Παλαιστίνης. Διεκδικούν το δικαίωμα της αποδοχής στην κοινωνία και με το καυστικό τους χιούμορ, θέτουν ερωτήσεις, αμφισβητούν απαντήσεις με σαφής αναφορές σε πρόσωπα και καταστάσεις. Δεν πρόκειται όμως για ολοκληρωμένα και αληθινά θεατρικά πρόσωπα αλλά για θραύσματα χαρακτήρων, φορείς ιδεών, αφορμή για καίριες τοποθετήσεις γύρω από ιστορικά γεγονότα και πολιτικές ζυμώσεις που αφορούν τη θέση της γυναίκας στο σημερινό κόσμο. Θίγονται ζητήματα όπως η μάχη των δυο φύλων, η οικογένεια, το σεξ, η βία, το μάταιο του πολέμου και η τρομοκρατία μέσα από αφηγήσεις με δραματική κορύφωση και στιγμές μεγάλης έντασης που συχνά η έλλειψη συνοχής τους οδηγεί στη διατύπωση παραληρηματικού λόγου. Ο τίτλος του έργου «The Black-Eyed» (Τα ουρί) αναφέρεται, σύμφωνα με το Κοράνι και την παράδοση, στις παρθένες που παντρεύονται οι μάρτυρες του Αλλάχ στον παράδεισο και σηματοδοτούν την πνευματικότητα.
Ο Τάκης Τζαμαργιάς επέλεξε ένα έργο επηρεασμένο από την αρχαία ελληνική τραγωδία και δούλεψε πολύ την εκφορά του λόγου με τις ηθοποιούς του. Προσπάθησε να αναδείξει τα ψήγματα θεατρικότητας του κειμένου και να αποβάλλει την τάση διδακτισμού. Ο σκηνικός χώρος που επιμελήθηκε ο Κωστής Δάβαρης παραπέμπει σε ψυχρή αίθουσα ακαθόριστης χρήσης ενώ τα κοστούμια φανερώνουν την προέλευση του κάθε προσώπου. Οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη υπογραμμίζουν έννοιες μέσα από φράσεις-κλειδιά και μαζί με τη μουσική του Πλάτωνα Ανδριτσάκη παραπέμπουν σε στοιχεία του πολιτισμού αυτού.
Η Άννα Κουτσαφτίκη ως Αϊσά , βομβίστρια Καμικάζι εκφράζει τη σκληρότητα, το δυναμισμό, την αποφασιστικότητα της ηρωίδας με απότομες χειρονομίες και μια κοφτή, βαριά φωνή. Η Καλλιρόη Μυριαγκού ερμηνεύει την Αρχιτεκτόνισσα, μια σύγχρονη Αμερικανό-αραβίδα, αναδεικνύοντας τα συναισθήματα της καταπίεσης, της απόγνωσης, την αδυναμία εξωτερίκευσης των φόβων της και των επιθυμιών της. («Γιατί πρέπει με λέξεις να μιλώ όταν με εικόνες σκέφτομαι;»). Η Ευδοκία Στατήρη στο ρόλο της Ταμάμ, (στα ελληνικά σημαίνει «αρκετά» ) θύμα βιασμού κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών, ερμηνεύει μονοδιάστατα χωρίς τις απαραίτητες διακυμάνσεις και φωνητικές αποχρώσεις που θα φόρτιζαν συγκινησιακά την ατμόσφαιρα. Η Στέβη Φόρτωμα υποδύεται τη βιβλική Δαλιδά που χρησιμοποιεί σεξουαλικά μέσα προκειμένου να πετύχει αυτό που θέλει.
Το ερώτημα που θέτουν οι τέσσερις γυναίκες εν χορώ : «Τι έχει μεγαλύτερη αξία; Ποιός κάνει μεγαλύτερο καλό; Καλλιτέχνης ή αγωνιστής;» βρίσκει απάντηση στα ίδια τα λόγια της συγγραφέως : «Αυτό που νομίζω έχει σημασία για κάθε άνθρωπο, είναι να μετέχει ενεργά στα του Κόσμου, προκειμένου να τον κάνει καλύτερο. Μια τέτοια στάση, δίνει αξία στην ζωή την ίδια» Betty Shamieh

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«The Black-Eyed» της Betty Shamieh
Από την εταιρεία θεάτρου «Δυτικά της Πόλης»
Σκηνοθεσία : Τάκης Τζαμαργιάς
Μετάφραση : Αθηνά Παραπονιάρη
Σκηνικά- Κοστούμια : Κωστής Δάβαρης
Κατασκευή σκηνικού : Θανάσης Θαλασσινός
Κίνηση : Ζωή Χατζηαντωνίου
Μουσική : Πλάτων Ανδριτσάκης
Σχεδιασμός Φωτισμών : Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη : Άννα Μαρία Φερχάγκεν
Παίζουν : Άννα Κουτσαφτίκη, Καλλιρόη Μυριαγκού, Ευδοκία Στατήρη και Στέβη Φόρτωμα

ΘΕΑΤΡΟ ΦΟΥΡΝΟΣ
Μαυρομιχάλη 168, τηλ. 210 64 60 748